Đọc văn bản sau:

NHỆN VÀ NGƯỜI

Trần Việt Chiến là con ngựa chiến. Ai cũng thừa nhận như thế, kể cả những người không ưa

Thuở măng non, Chiến đến trường, các giáo viên mẫu giáo đã coi anh như thần đồng. Ngồi ghế tiểu học, Chiến toả sáng như một ngôi sao báo trước với mọi người một tương lai rực rỡ. Lên trung học, Chiến luôn đứng đầu khối, xuất sắc tất cả các môn. Chưa hết, Chiến còn là học sinh giỏi cấp quốc gia. Thi vào đại học, Chiến đỗ thủ khoa cùng lúc hai trường. Bốn năm sau, Chiến hoàn tất văn bằng kĩ sư điện toán với thứ hạng cao nhất. Nhà trường giữ anh lại làm cán bộ phụ giảng một thời gian rồi gửi đi du học. Bốn năm sau, Chiến mang về văn bằng tiến sĩ hạng tối ưu.

Ngoài chuyện khoa bảng, Chiến còn được trời phú cho một số năng khiếu khác – hát hay, vẽ giỏi và hùng biện. Nhưng lắm tài thì nhiều tật. Tật thứ nhất của Chiến là bướng bỉnh. Sau ngày về nước, anh quyết liệt không trở lại trường đại học mà xin vô một tổng công ty. Tật thứ hai của Chiến là bừa bãi. Các vật dụng của anh la liệt tuỳ tiện trong nhà ngoài ngõ, có lẽ do chủ nhân ỷ vào khả năng lưu trữ tư liệu của mình còn hơn bộ nhớ của máy điện toán. Tật thứ ba của Chiến là thích sống đời đơn độc – đơn độc chứ không cô độc, cũng chị này em nọ nhưng chưa thấy đỗ lại bến nào.

Nhất nhân nhất hộ, anh hãnh hách đến cực đoan, không những người mà các loài khác cũng khó chung nhà chung cửa.

(Lược một đoạn: Trong công việc cũng nhờ tài năng của mình mà Chiến có thể đứng ở những bộ phận rất cao, nhưng lại không thể thăng tiến. Đổi lại với anh là những chuyến đi công tác xa nhà.)

Sau một chuyến đi dài ngày, Chiến về lại nhà. Tắm táp xong, anh lao vào giường nằm chờ giấc ngủ nhưng không chợp mắt được. Bình thường, trong những trường hợp như thế, anh với tay lên đầu giường, kéo xuống một tập gì đó và đọc. Nhưng hôm nay, những hợp đồng kinh tế, những biên bản hội họp, những báo cáo dài dằng dặc, khiến anh chán chữ nghĩa. Mặc cho chúng nhắm mở tuỳ thích! – Anh tự nhủ. Nhưng khi nhìn lên trần mùng, mắt anh bắt gặp một vật lạ. Cái gì thế nhỉ? Một chiếc lá khô lơ lửng giữa mùng màn trắng xoá. Anh chớp mắt. Một chiếc lá khô từ vườn chui qua hai lớp cửa len vào mùng ta? Không bao giờ! Anh cuộn mình ngồi dậy, lần tới. Không phải lá, một con nhện rằn to tướng với những chân dài và những khoanh bụng ánh bạc. Nhìn kĩ, nhện ta đang an nhiên tọa thị giữa cái mạng tơ nõn mỏng manh. Đồ ngu! – Ngắm nghía một lúc, anh rủa thầm, nằm trở lại – Rõ ràng chú mày bủa lưới săn mồi. Nhưng có gì trong cái mùng này mà săn! Chợt nhớ một bức biếm hoạ vẽ một người câu cá giữa sa mạc, anh thích chí cười ha hả.

Tối đến, sau khi xem xong chương trình truyền hình, Chiến vào giường. Vừa ngã người nhìn lên, anh lại bắt gặp con nhện với cái mạng tơ bùng nhùng. Vậy là chú mày dám ngang nhiên chung chạ với ta, áp tận đến nơi nghỉ ngơi. Ngứa mắt, anh muốn bắt giết ngay con nhện. Nhưng chợt nghĩ lại, sá gì một con vật nhỏ nhoi thế kia mà mình phải nhọc sức. Lại nữa, phải cho nó chết đói dần mòn mới xứng với cái ngu có một không hai! Đợi đấy! Số mày đã tận, nhưng ta thề chẳng bao giờ động thủ. Anh nằm im và khởi sự chờ đợi con nhện chết. Và mỗi ngày hai bận, anh chờ đợi như thế suốt cả tuần nay. Nhưng nhện ta vẫn ngang nhiên tồn tại.

Rồi một chuyến công tác lưu động khác, Chiến tấn kĩ bốn phía mùng, chốt chặt các cửa trước khi đi. Tuy bận rộn nhưng mỗi khi có dịp nghỉ ngơi anh lại nghĩ tới nhện và hong hóng được thấy nó chết. Có lẽ cái ác trong anh kích thích. Anh nôn nao trên đường về nhà. Chú mày đã trắng mắt ra chưa? Áo thay chưa kịp cài nút, anh háo hức lao vào giường. Bắt chéo hai tay làm gối, anh hả hê căng mắt nhìn lên. Tuy có gầy đi nhưng nhện ta vẫn lì lợm sống! Thay vào phần hao hớt, một bọc trắng tròn trịa bằng cái nắp chai lủng lẳng trước mặt. Thì ra một quý bà! Nhưng sao đã không chết lại còn đẻ a?

Chiến quỳ thẳng người lên, muốn bứt tung màng tơ, bóp nát cái bọc trứng. Nhưng trời ạ, ngay trước mắt anh, bên kia cái màng tơ, một lỗ thủng – chỗ hợp ba góc của mỗi vuông vải. Với đôi mắt tinh và sáng như sao, Chiến nhận ra một đàn muỗi đang vo ve bên ngoài rồi lần lượt từng con chui qua cái lỗ ấy và dính ngay vào mạng. Đúng là một cái bẫy – một cái bẫy rất hiệu nghiệm! Vô vàn cánh muỗi lấp lánh. Nhưng mồi đâu mà nhử? – Anh hỏi rồi nhìn xuống người mình. Hèn gì! – Chiến giật mình.

Từ ấy, Trần Việt Chiến hết muốn làm con ngựa chiến.

(Trần Duy Phiên. Tạp chí Sông Hương, số 284, ngày 16/10/2012)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1. Liệt kê các sự kiện chính trong văn bản và nêu dấu hiệu để nhận biết Nhện và người là một truyện ngắn ?

Câu 2. Xác định ngôi kể, điểm nhìn của văn bản. Tác dụng của viêc chọn ngôi kể và điểm nhìn trong văn bản?

Câu 3. Dụng ý của chi tiết nghệ thuật: Chiến nhận ra lỗ thủng ở góc mùng – phía sau mạng nhện.

Câu 4.Ý nghĩa nhan đề của văn bản.

Câu 5. Qua văn bản trên, em rút ra bài học gì về cuộc sống?

GỢI Ý ĐÁP ÁN:

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1. Liệt kê các sự kiện chính trong văn bản và nêu dấu hiệu để nhận biết Nhện và người là một truyện ngắn ?

Các sự kiện chính của truyện:

 + Chiến là nhân vật tài giỏi xuất chúng, nhưng không ai ưa.

 + Chiến phát hiện trong mùng ngủ của mình có con nhện nhưng anh không bóp chết nó. Chiến chờ con vật ngốc nghếch tự chết vì đói và hồi hộp theo dõi.

+ Sau một chuyến công tác, Chiến thấy con vật không chết mà còn đẻ trứng. Chiến nhận ra, mình chính là mồi nhử để con nhện kiếm ăn. Từ đó Chiến không còn là con ngựa chiến nữa.

Câu 2. Xác định ngôi kể, điểm nhìn của văn bản. Tác dụng của viêc chọn ngôi kể và điểm nhìn trong văn bản?

- Ngôi kể thứ 3

- Điểm nhìn ngôi thứ 3 hạn tri

- Tác dụng: Giúp câu chuyện được kể một cách khách quan, người đọc dễ dàng bao quát được nội dung câu chuyện

Câu 3. Dụng ý của chi tiết nghệ thuật: Chiến nhận ra lỗ thủng ở góc mùng – phía sau mạng nhện.

- Chi tiết Chiến nhận ra lỗ thủng ở góc mùng – phía sau mạng nhện thể hiện sự bất ngờ, ngạc nhiên của Chiến trước sự thông minh của con nhện, giúp Chiến nhận ra được sai lầm của mình, không còn kiêu căng tự phụ. Chi tiết góp phần thể hiện chủ đề và tư tưởng của các phẩm, đôi khi con người nghĩ mình là sinh vật cấp cao, hiểu hết sự tiếp diễn của muôn loài nhưng thực chất không phải, thiên nhiên luôn chứa đựng nhiều sự bí ấn. Tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn cho người đọc.

Câu 4. Ý nghĩa nhan đề của văn bản.

- Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên là mối quan hệ cộng sinh, tương hỗ, công bằng ( Quan hệ từ “và” )

- Đặt kiến trước người: nhắn nhủ cần quan tâm đến tự nhiên trước vì đó là môi trường sống của tất cả các sinh vật và con người. Con người không thể cho mình là thượng đẳng, trung tâm để áp đặt, tấn công, khai phá bừa bãi tự nhiên.

Câu 5 . Qua văn bản trên, em rút ra bài học gì về cuộc sống?

 - Sự kiêu căng, ngạo mạn chỉ khiến con người trở nên đơn độc, tách biệt với thế giới, thu hẹp tầm nhìn của chính mình.

- Sống hòa hợp với thiên nhiên.