Đọc văn bản sau
HOA CHANH TRÁI VỤ
(Văn Như Cương)
Ngày xưa, tại một làng kia có đôi trai gái yêu nhau rất mặn mà. Người con trai khoẻ mạnh, dũng cảm và chân thành. Cô con gái thuỳ mị nết na, hay lam hay làm. Dân làng rất yêu mến và vun đắp cho mối tình đẹp đẽ của họ. Nhưng lễ cưới chưa kịp tổ chức thì giặc Pháp tràn đến. Từ vùng tạm chiếm, chúng đánh nống ra vùng tự do. Bộ đội ta vì thế yếu phải tạm rút quân đảm bảo toàn lực lượng. Làng rơi vào tay giặc.
Quân giặc hà hiếp dân lành, lập ấp dồn dân và xây đồn kiên cố trên quả đồi thấp đầu làng.
Người con trai quyết định bỏ trốn ra vùng tự do để gia nhập bộ đội chủ lực, còn cô gái ở lại làng hoạt động trong một tổ chức bí mật. Họ chia tay nhau trong một đêm tối trời tại vườn chanh cuối làng.
Tên đại uy đồn trưởng còn trẻ, dáng dấp hào hoa và nặng lòng căm thù Việt Minh. Hắn bị thương vào tay phải trong một trận kịch chiến với du kích. Vết thương đã lành, nhưng bàn tay mang tật, các ngón tay co quắp, không thể xoè ra, dân làng gọi là thằng Quắp.
Cô con gái được tổ chức phân công điều tra đồn địch. Cô phải làm quen với bọn lính và cả tên đồn trưởng để được phép ra vào đồn mua bán những thứ cần thiết cho chúng. Dân làng bắt đầu nghi ngờ, chê cười trách móc, cho rằng cô đã phản bội. Có người gặp cô đã ngoảnh mặt đi, nhổ nước bọt. Sự khinh miệt càng tăng khi mọi người biết cô đã có mang.
Cô sinh con trong sự khinh ghét của dân làng. Đứa con trai hoàn toàn khoẻ mạnh nhưng có một dị tật bẩm sinh: bàn tay phải của nó có các ngón nắm chặt, không bao giờ xoè ra. Nhiều lần tắm rửa cho con, người mẹ cố gỡ các ngón tay, nhưng thằng bé cứ khóc ngằn ngặt, nên đành thôi. Thật đáng đời quân Việt gian, cha quắp đẻ con quắp.
Chín tháng sau khi đứa bé chào đời, bộ đội ta bí mật tập kết chuẩn bị công đồn. Chính cô gái dẫn đường một mũi cấn công.
Người chồng chưa cưới của cô có mặt trong trận đánh, nhưng họ chỉ gặp nhau một phút trước khi cô hy sinh. Một quả bộc phá nổ gần đã hắt cô gái xuống, tim ngừng đập, nhưng toàn thân cô mềm mại.
Trận đánh thắng lợi, thi hài cô được đưa về ngôi đình làng, phủ lá cờ đỏ sao vàng. Khuôn mặt cô trông như đang ngủ.
Người ta bế đứa bé đến vĩnh biệt mẹ nó. Người chồng đưa tay bế đứa bé, nhìn vào mặt nó hồi lâu. Đứa bé đưa ngang cánh tay tật nguyền của mình và trước sự kinh ngạc của mọi người, năm ngón tay bé bỏng từ từ mở ra như năm cánh hoa. Giữa lòng bàn tay trắng hồng là nụ hoa chanh còn nguyên và cũng đang từ từ xoè cánh. Mùi hoa chanh trái vụ tràn ngập ngôi đình, ngào ngạt át cả trầm hương.
Người chồng ghì chặt đứa con vào ngực mình, anh hổn hển nói mỗi lúc một to: Con tôi, con tôi, con của tôi...
Bàn tay đứa bé nghiêng đi và hoa chanh rơi nhẹ nhàng như chim hạ cánh, đậu vào đôi môi người mẹ. Mọi người nín thở chờ phép lạ xuất hiện lần hai. Và đúng vậy, bộ ngực người mẹ trẻ bỗng căng phồng lên như vừa hít một hơi dài, khuôn mặt ửng hồng trở lại. Đôi mắt với hàng mi dài đang khép bỗng rung rinh rồi bừng mở to. Cô liếc nhìn chung quanh và trông thấy hai bố con đang ôm nhau.
Cậu bé được đặt tên là Chanh. Khi cậu tròn năm tuổi, người cha đã ngã xuống trên cánh đồng Mường Thanh một giờ trước khi toàn bộ quân Pháp ở Điện Biên Phủ lần lượt ra hàng
(Tạp chí Thế giới mới, Số 1, Tháng 1 năm 2006)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1: Xác định ngôi kể của văn bản.
Câu 2: Chỉ ra hai chi tiết thể hiện sự hy sinh cao cả của cô gái trong cuộc kháng chiến.
Câu 3: Vì sao bàn tay của đứa trẻ được xem là chi tiết đặc biệt trong câu chuyện?
Câu 4: Trong câu “Mùi hoa chanh trái vụ tràn ngập ngôi đình, ngào ngạt át cả trầm hương”, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ gì? Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.
Câu 5 : Từ câu chuyện trên, em có suy nghĩ gì sự hy sinh thầm lặng trong chiến tranh?
Gợi ý:
Câu 1: Xác định ngôi kể của văn bản.
- Văn bản được kể theo ngôi thứ ba
Câu 2: Chỉ ra hai chi tiết thể hiện sự hy sinh cao cả của cô gái trong cuộc kháng chiến.
+ Cô gái quyết định ở lại làng để hoạt động trong tổ chức bí mật dù bị dân làng hiểu lầm là phản bội, sinh con trong sự khinh ghét của mọi người.
+ Cô dẫn đường cho bộ đội trong trận tấn công và hy sinh
Câu 3: Vì sao bàn tay của đứa trẻ được xem là chi tiết đặc biệt trong câu chuyện?
- Bàn tay của đứa trẻ được xem là chi tiết đặc biệt trong câu chuyện,bởi:
+ Bàn tay của đứa trẻ mang dị tật giống tên đồn trưởng – điều này khiến mọi người nghĩ đứa trẻ là con của hắn và tiếp tục khinh miệt người mẹ.
+ Lúc người mẹ hy sinh, đứa trẻ lại có hành động kỳ diệu: bàn tay co quắp của đứa trẻ mở ra, nở thành bông hoa chanh. Hành động này trở thành chi tiết kì ảo, cho thấy sự trong sáng và tinh thần bất khuất của người mẹ, cũng như sự tái sinh của hy vọng và tình yêu trong hoàn cảnh đau thương.
Câu 4: Trong câu “Mùi hoa chanh trái vụ tràn ngập ngôi đình, ngào ngạt át cả trầm hương”, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ gì? Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.
- Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu “Mùi hoa chanh trái vụ tràn ngập ngôi đình, ngào ngạt át cả trầm hương” là nói quá.
- Tác dụng: Biện pháp nói quá giúp người đọc hình dung rõ ràng và cảm nhận sâu sắc về sự kỳ diệu của mùi hoa chanh, khẳng định sự hy sinh cao cả của người mẹ và sự kết nối, tình mẫu tử thiêng liêng, Điều này góp phần làm tăng tính thẩm mỹ và cảm xúc cho câu chuyện.
Câu 5 : Từ câu chuyện trên, em có suy nghĩ gì sự hy sinh thầm lặng trong chiến tranh?
- Sự hy sinh thầm lặng của họ không chỉ góp phần vào chiến thắng của dân tộc mà còn để lại những giá trị tinh thần bất diệt cho các thế hệ sau.