Đọc đoạn trích sau:
Một năm một nhạt mùi son phấn,
Trượng phu còn thơ thẩn miền khơi.
Xưa sao hình ảnh chẳng rời?
Giờ sao nỡ để cách vời Sâm, Thương? [1]
Chàng ruổi ngựa, dặm trường mây phủ,
Thiếp dạo hài, lối cũ rêu in.
Gió Xuân ngày một vắng tin,
Khá thương lỡ hết mấy phen lương thì [2]
Sợi nhớ khi cành đào đóa mận,
Trước gió xuân vàng tía sánh nhau;
Nọ thì ả Chức, chàng Ngưu
Đến trăng thu lại bắc cầu sang sông.
Thiếp một thân phòng không luống giữ,
Thời tiết lành nhầm nhỡ đòi nau;
Thoi đưa ngày tháng ruổi mau,
Người đời thấm thoắt qua màu xuân xanh.
(Trích Chinh phụ ngâm khúc, Đặng Trần Côn, "Chinh phụ ngâm khúc" và hai bản dịch Nôm, NXB Văn học, 2011, tr. 68)
Chú thích:
[1] Sâm, Thương: Tên hai chòm sao trong Nhị thập bát tú. Chòm Sâm thuộc phương Tây, chòm Thương thuộc phương Đông. Hai chòm này ở vào hai vị trí đối nhau trên vòm trời, thường được nhắc tới trong văn thơ cổ, chỉ sự vĩnh viễn cách xa.
[2] Lương thì: thời tươi đẹp
Trả lời các câu hỏi:
Câu 1. Xác định thể thơ của đoạn trích. Căn cứ vào đâu em xác định như vậy?
Câu 2. Xác định nhân vật trữ tình và tâm trạng của nhân vật trữ tình trong đoạn trích.
Câu 3: Các hình ảnh thiên nhiên trong đoạn thơ có tác dụng gì trong việc diễn tả tâm trạng nhân vật?
Câu 4. Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật đối trong hai câu thơ sau:
Xưa sao hình ảnh chẳng rời?
Giờ sao nỡ để cách vời Sâm, Thương?
Gợi ý:
Câu 1. Xác định thể thơ của đoạn trích. Căn cứ vào đâu em xác định như vậy?
- Thể thơ lục bát
- Căn cứ vào: xen kẽ câu lục - 6 chữ và câu bát - 8 chữ
Câu 2. Xác định nhân vật trữ tình và tâm trạng của nhân vật trữ tình trong đoạn trích.
- Người chinh phụ
- Nỗi cô đơn, sầu muộn, nhớ thương chồng da diết, mong ước tái hợp.
Câu 3: Các hình ảnh thiên nhiên trong đoạn thơ có tác dụng gì trong việc diễn tả tâm trạng nhân vật?
- Các hình ảnh thiên nhiên như "cành đào, đóa mận", "gió xuân" tạo ra một không gian đẹp nhưng cũng đầy hiu quạnh, nhấn mạnh sự vắng bóng của người chồng và nỗi lòng cô đơn của người vợ.
Câu 4. Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật đối trong hai câu thơ sau:
Xưa sao hình ảnh chẳng rời?
Giờ sao nỡ để cách vời Sâm, Thương?
- Biện pháp nghệ thuật: phép đối: Xưa - giờ; chẳng rời - cách vời
-Tác dụng:
+Nhấn mạnh sự đối lập giữa quá khứ hạnh phúc với hiện tại cô đơn, cách trở; thể hiện sự cô đơn, nhớ nhung của người chinh phụ;
+ Tạo sự sinh động, hấp dẫn, tăng hiệu quả diễn đạt, tạo sự cân đối hài hòa.
+ Qua đó thể hiện thái độ đồng cảm, xót thương của nhà thơ.