1. Đọc văn bản:

TRƯỜNG XƯA

(Bình Nguyên Trang)

(Gửi về trường Lê Hồng Phong thân yêu)
Tháng sáu nắng dội vàng mặt lá
Chiều đi qua vòng trời tuổi thơ
Lòng nao nức tiếng ve ngày cũ
Từ thẳm sâu ký ức vọng về
Ôi xanh xao nỗi buồn nồng nàn sắc hoa
Hồn trẻ dại như ngày ta mười bảy
Mùa thi bắt đầu từ trong lời thầy dạy
Ngày chất chồng thêm những âu lo
Dòng chữ muộn màng xin tạ lỗi thầy cô
Ta đã khóc bao ngày qua vùng trời đỏ lửa
Không ai hiểu có một nỗi buồn chẳng bao giờ cũ
Tháng năm dài ta treo trước cổng trường xưa
Mùa hè mang ta về những hoài niệm vu vơ
Mặt trời như vòng xe quay tròn nỗi nhớ
Trường xưa ở trong ta như một ngôi đền cổ
Ý nghĩ nào cũng thành kính, thiêng liêng...

(Thivien.net)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ trên. Chỉ ra dấu hiệu nhận biết.

Câu 2. Chỉ ra và cho biết tác dụng của biện pháp tu từ trong khổ 2.

Câu 3. Xác định biện pháp tu từ điệp thanh trong câu thơ sau và cho biết tác dụng:

Ôi xanh xao nỗi buồn nồng nàn sắc hoa

Hồn trẻ dại như ngày ta mười bảy

Câu 4. Em có nhận xét gì về tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ sau.

Dòng chữ muộn màng xin tạ lỗi thầy cô

Ta đã khóc bao ngày qua vùng trời đỏ lửa

Không ai hiểu có một nỗi buồn chẳng bao giờ cũ

Tháng năm dài ta treo trước cổng trường xưa

Câu 5. Cho biết chủ đề của văn bản. Căn cứ vào đâu để xác định chủ đề vừa tìm được.

Câu 6. Bài thơ Trường xưa đã tác động gì đến những suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc của em về mái trường, thầy cô, bạn bè.

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ trên. Chỉ ra dấu hiệu nhận biết.

- Thể thơ tự do

- Dấu hiệu: Số chữ trong các dòng thơ không đều nhau.

Câu 2. Chỉ ra và cho biết tác dụng của biện pháp tu từ trong khổ 2.

- Biện pháp tu từ so sánh: “hồn trẻ dại” với “ngày ta mười bảy”

- Tác dụng: thể hiện sự ngây thơ, dại khờ của tuổi học trò, thể hiện nỗi nhớ nhung, hoài niệm của tác giả về kí ức tuổi học trò. Tăng sức gợi hình, gợi cảm, tăng hiệu quả cho sự diễn đạt.

Câu 3. Xác định biện pháp tu từ điệp thanh trong câu thơ sau và cho biết tác dụng:

Ôi xanh xao nỗi buồn nồng nàn sắc hoa

Hồn trẻ dại như ngày ta mười bảy

- Điệp thanh: điệp thanh bằng “ôi xanh xao”, “buồn nồng nàn”, “như ngày ta mười”

Câu 4. Em có nhận xét gì về tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ sau.

Dòng chữ muộn màng xin tạ lỗi thầy cô

Ta đã khóc bao ngày qua vùng trời đỏ lửa

Không ai hiểu có một nỗi buồn chẳng bao giờ cũ

Tháng năm dài ta treo trước cổng trường xưa

- Tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ là nỗi nhớ nhung, luyến tiếc về những kí ức tuổi học trò và sự ăn năn trước những lỗi lầm của mình với thầy cô. Đây là một cảm xúc chân thành, biết trân quý kỉ niệm, những điều bình dị đã qua.

Câu 5. Cho biết chủ đề của văn bản. Căn cứ vào đâu để xác định chủ đề vừa tìm được.

- Chủ đề của văn bản: Nỗi nhớ nhung, trân quý những kỉ niệm tuổi thơ.

- Căn cứ:

+ Thể hiện qua nhan đề “Trường xưa”, nhan đề ngắn gọn, khơi gợi cảm xúc của nhân vật trữ tình.

+ Thể hiện qua mạch cảm xúc của bài thơ: bài thơ đi từ nỗi nhớ nhung, hoài niệm đến sự tiếc nuối, biết ơn thầy cô. Khép lại bài thơ là sự tri ân, biết ơn mái trường xưa.

+ Cảm hứng chủ đạo: Hoài niệm, tri ân mái trường xưa.

+ Thể hiện qua hình ảnh thơ: mùa thi, thầy dạy, vùng trời đỏ lửa, cổng trời, ngôi đền cổ...

+ Từ ngữ thể hiện trực tiếp cảm xúc, tình cảm: nao nức, nỗi buồn, xin tạ lỗi, nỗi nhớ...

Câu 6. Bài thơ Trường xưa đã tác động gì đến những suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc của em về mái trường, thầy cô, bạn bè.

- Bài thơ khơi gợi trong em nỗi nhớ về những kỉ niệm buồn vui bên bạn bè, những lần phạm lỗi bị thầy cô la mắng và cả những lời yêu thương, động viên từ thầy cô.