SOẠN VĂN BÀI 3: HƯƠNG SƠN PHONG CẢNH - CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

Câu 1 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Xác định bố cục bài thơ.

Trả lời:

- Khổ đầu: 4 câu đầu: Cái nhìn bao quát của chủ thể trữ tình khi đặt chân đến Hương Sơn.

-  Khổ giữa: 12 câu tiếp theo (từ câu 5 đến câu 16): Miêu tả cụ thể phong cảnh Hương Sơn theo bước chân chủ thể trữ tình nhập vai trong “khách tang hải”.

-  Khổ xếp: 4 câu cuối (từ câu 17 đến câu 20): Tư tưởng từ bi, bác ái và tình yêu đối với cảnh đẹp đất nước của tác giả.

Câu 2 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nêu một số từ ngữ để khái quát vẻ đẹp của phong cảnh Hương Sơn được gợi tả qua các đoạn thơ.

Trả lời:

+ Bầu trời cảnh Bụt

+ Kìa non non, nước nước, mây mây,

+ Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái,

+ Lững lờ khe Yến cá nghe kinh.

+ Vẳng bên tai một tiếng chày kình,

+ Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt.

+ Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt,/ Chập chờn mấy lối uốn thang mây.

=> Vẻ đẹp thoát tục

Câu 3 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Chủ thể trữ tình của bài thơ là ai? Đó là chủ thể ẩn, chủ thể xuất hiện trực tiếp với một đại từ nhân xưng, hay chủ thể nhập vai vào một nhân vật trong bài thơ?

Trả lời:

- Chủ thể trữ tình trong bài Hương Sơn phong cảnh có hai dạng:

+ Chủ thể ẩn: Không xuất hiện trực tiếp, người đọc chỉ cảm nhận được có một ai đó (chủ thể) đang quan sát và rung động trước phong cảnh Hương Sơn.

+ Chủ thể nhập vai: Qua cụm “khách tang hải”.

Câu 4 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Phân tích diễn biến tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình trong bài thơ

Trả lời:

- Khổ đầu (4 câu đầu): Thành kính, ngỡ ngàng, xúc động trước vẻ đẹp như nơi cõi Phật của toàn cảnh Hương Sơn.

- Khổ giữa (câu 5 đến câu 16): Chủ thể trữ tình chuyển sang quan sát cụ thể từng chi tiết, cảnh quan phong cảnh Hương Sơn, say mê với vẻ đẹp thanh khiết, trong ngần của thiên nhiên.

- Khổ xếp (câu 17 đến hết): Cái đẹp ở đây đạt tới độ thánh thiện, thoát tục, khiến “khách tang hải giật mình…”.

Chủ thể trữ tình phát biểu trực tiếp cảm xúc : “Càng trông phong cảnh càng yêu!”.

Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ. Phân tích hiệu quả xây dựng hình ảnh, sử dụng từ ngữ, biện pháp tu từ đối với việc thể hiện cảm hứng ấy.

Trả lời:

- Ca ngợi, tự hào trước vẻ đẹp thiên nhiên, đất nước, từ đó gửi gắm tình yêu với giang sơn hữu tình được tạo hoá ban tặng

- Đệ nhất động: bày tỏ tình cảm, tôn vinh vị thế đặc biệt của cảnh đẹp Hương Sơn.

- … Thú Hương Sơn ao ước…, giật mình trong giấc mộng.… ai khéo hoạ hình,: Trực tiếp thể hiện khao khát mãnh liệt, cảm xúc chân thực, lâng lâng hư thực, “cầu được, ước thấy”,…

- … hỏi rằng đây có phải?: Câu hỏi tu từ: bâng khuâng, mơ màng, hư hư thực thực.

Câu 6 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nhận xét về vai trò của vần và nhịp trong bài thơ.

Trả lời:

  - Vần

+ Vần “nay - mây”, “phải - trái”, “kinh - kình”,

=> Tạo nên sự liên kết về mặt âm thanh  cho bài thơ, tạo âm điệu trầm bổng réo rắt, thể hiện cảm xúc thiết tha, bay bổng của chủ thể trữ tình trước cảnh đẹp Hương Sơn.

   - Nhịp

+ Nhịp đa dạng ( 2/3; 3/2/3; 3/2/2; 3/5;….)

=> Sự đan xen câu dài, ngắn; cách ngắt nhịp trong mỗi câu thơ, lúc nhanh, lúc chậm, lúc khoan thai, khi gấp gáp như bước chân du khách thưởng lãm phong cảnh núi rừng tươi đẹp, trữ tình.