* Trước khi đọc:

Câu hỏi (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Bạn biết những truyện thần thoại nào? Hãy chia sẻ với các bạn trong nhóm về những truyện thần thoại ấy.

Trả lời:

* Đọc văn bản:

1.  Tưởng tượng: Bạn hình dung như thế nào về vị thần Trụ trời?

Trả lời: Đưa ra những hình dung về vị thần Trụ trời theo suy nghĩ của em:

- Ngoại hình: vóc dáng khổng lồ, chân dài, có thể bước từ vùng này qua vùng khác.

- Hành động: Ngẩng đầu đội trời lên, đào đất, đập đá, đắp thành một cái cột vừa cao, vừa to để chống trời.

=> Vị thần Trụ trời có sức vóc mạnh mẽ, kì lạ mà những người bình thường không thực hiện được.

 2. Tưởng tượng: Trời và đất thay đổi như thế nào sau khi có cột chống trời?

Trả lời:

- Khi có cột chống trời, trời và đất có những thay đổi :

+ Vòm trời đẩy lên mãi phía mây xanh mù mịt.

+ Trời đất phân đôi, chia tách.

+ Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp, chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời.

3. Suy luận: Bạn có nhận xét gì về cách kết thúc truyện?

Trả lời:

- Truyện được kết thúc bằng một bài thơ gồm các câu hát dân gian về các vị thần xây dựng thế gian.

- Cách kết thúc truyện đặc biệt và độc đáo. Ở những câu hát, tác giả dân gian đã đưa ra liệt kê về các vị thần có công xây dựng thế gian theo lí giải của người xưa với câu kết Ông Trụ trời một lần nữa khẳng định, khắc ghi, đề cao công lao của thần Trụ trời trong việc tạo ra trời đất.

* Sau khi đọc:

Câu 1. Không gian và thời gian trong thần thoại Thần Trụ Trời được mô tả như thế nào?

- Không gian: “Trời đất chỉ là một vùng hỗn độn, tối tăm, lạnh lẽo.” => Không gian vũ trụ đang trong quá trình tạo lập.

- Thời gian: Thuở ấy, chưa có thế gian, cũng như chưa có muôn vật và loài người. => Thời gian cổ sơ, không xác định và mang tính vĩnh hằng.

Câu 2: Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận ra Thần Trụ Trời là một thần thoại?

- Không gian: Vũ trụ đang trong quá trình tạo lập.

- Thời gian: cổ sơ, không xác định và mang tính vĩnh hằng.

- Nhân vật: là một vị thần có hình dáng khổng lồ, sức mạnh phi thường để thực hiện công việc sáng tạo thế giới.

- Cốt truyện: xoay quanh việc vị thần đắp cột chống trời, tạo lập thế giới

Câu 3: Tóm tắt quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật thần Trụ Trời. Trong quá trình ấy, nhân vật thần Trụ Trời hiện lên với những đặc điểm nào?

- Quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật thần Trụ Trời

+ Khi trời đất đang là một vùng hỗn độn, bỗng có một vị thần khổng lồ, chân dài không thể tả xiết đứng dậy, ngẩng đầu đội lên trời. Thần tự mình đào đất, đập đá, đắp thành một cái cột vừa cao, vừa to để chống trời, đẩy vòm trời lên mãi phía mây xanh mù mịt.  

+  Khi trời đã cao và đã khô, thần lại phá cột đi, lấy đá ném lung tung đi khắp nơi. Mỗi hòn đá văng đi, biến thành một hòn núi hay một hòn đảo; đất tung tóe ra mọi nơi thành gò, thành đống, thành dải đồi cao. Chỗ thần đào đất, đào đá mà đắp cột ngày nay thành biển rộng.

=> Thần Trụ trời có vóc dáng khổng lồ và sức mạnh phi thường.

Câu 4: Nêu nội dung bao quát của truyện

- Nội dung bao quát là kể về việc vị thần Trụ Trời đắp cột chống trời, tạo lập nên trời và đất.

Câu 5: Nhận xét về cách giải thích quá trình tạo lập thế giới của tác giả dân gian. Ngày nay, cách giải thích ấy có còn phù hợp không? Vì sao?

+ Đây là cách giải thích về thế giới của những người cổ xưa bằng tưởng tượng, chưa có đầy đủ căn cứ, chưa được xác minh về độ chính xác.

+ Cách giải thích này không còn phù hợp với nhận thức của độc giả ngày nay nhưng vẫn có sức hấp dẫn riêng vì nó cho chúng ta hiểu cách hình dung về vũ trụ, thế giới của người xưa.

Câu 6: Cách hình dung và miêu tả đất, trời trong câu “đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp,...” trong truyện Thần Trụ Trời gợi cho em nhớ đến truyền thuyết nào của người Việt Nam? Tóm tắt truyền thuyết ấy và chỉ ra điểm tương đồng giữa hai tác phẩm.

– Truyền thuyết có cách hình dung, miêu tả đất và trời giống truyện Thần Trụ Trời là Bánh chưng, bánh giầy.

– Tóm tắt: Hùng Vương thứ sáu về già muốn truyền ngôi cho con. Nhà vua truyền rằng hoàng tử nào tìm được lễ vật cúng Tiên Vương mà vua vừa ý thì sẽ được truyền ngôi cho. Các hoàng tử người lên rừng, người xuống biển tìm của ngon vật lạ. Duy chỉ có Lang Liêu – người mất mẹ từ nhỏ, sống quen với đồng ruộng chẳng biết tìm lễ vật ở đâu. Một đêm, chàng được thần báo mộng rằng hãy làm hai loại bánh từ gạo nếp, đỗ xanh, thịt lợn, nặn thành hình tròn tượng trưng cho trời, hình vuông tượng trưng cho đất. Lang Liêu làm theo. Đến ngày giỗ, chàng đem lễ vật dâng lên vua cha. Vua Hùng cảm thấy rất hài lòng, liền truyền ngôi cho Lang Liêu.

- Điểm tương đồng giữa hai tác phẩm: Các hình ảnh “đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp” tương tự như chi tiết bánh chưng vuông tượng trưng cho đất, bánh giầy tròn tượng trưng cho trời.