ĐỀ 01.  Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

THẦN BÀN CỔ

     Trước khi có Trời đất, vũ trụ chỉ là một khối khí hỗn độn, trong đó không có ánh sáng và âm thanh. Tại trung tâm có một cục đá lớn đã thọ khí Âm Dương chiếu diệu rất lâu đời, nên đã thâu được các tính linh thông của vũ trụ mà tạo thành thai người. Sau 10 tháng 16 ngày (có tích là qua 18.000 năm thai nghén), đúng giờ Dần, một tiếng nổ vang, khối đá linh ấy nứt ra, một vị Linh Chân hy hữu ra đời, là Thần mang hình hài như con người được gọi là Bàn Cổ.

     Ngài cảm thấy không gian này vô cùng chật chội, liền dùng một cái rìu phá tan khối hỗn độn. Khối hỗn độn ấy mở ra, chia làm hai phần: phần nhẹ mà trong mỗi ngày đều bay lên cao, vì thế hình thành bầu trời; phần nặng mà đục mỗi ngày đều rơi xuống thấp, vì thế hình thành mặt đất. Giữa Trời và Đất, Bàn Cổ cũng mỗi ngày lớn lên một trượng. Ngài càng lớn càng cao, trở thành đầu đội trời, chân đạp đất, một người cao lớn không ai sánh nổi.

     Vừa sinh ra thì vị ấy tập đi, tập chạy, tập nhảy, hớp gió nuốt sương, ăn hoa quả, dần dần lớn lên, mình cao trăm thước, đầu như rồng, có lông đầy mình, sức mạnh vô cùng. Một ngày kia, Bàn Cổ chạy qua hướng Tây, bắt gặp một cái búa và một cái dùi ước nặng ngàn cân. Bàn Cổ, tay phải cầm búa, tay trái cầm dùi, ra sức mở mang cõi trần. Thuở đó Trời Ðất còn mờ mịt. Ngài ước cho phân biệt Trời Ðất thì nhân vật mới hóa sinh được. Ngài ao ước vừa dứt tiếng thì sấm nổ vang, Thiên thanh, Ðịa minh, vạn vật sinh ra đều có đủ cả.

     Ngài liền chỉ Trời là Cha, chỉ Ðất là Mẹ, muôn dân là con. Ngài chính là tôn chủ sáng lập thế gian, nên cũng gọi Ngài là Thái Thượng Ðạo Quân. Ngài tự xưng là Thiên tử, tức là con Trời, cai trị muôn dân. Ngài là vị vua đầu tiên của cõi thế gian nên gọi Ngài là Hỗn Độn thị.

                      (Truyện Thần Bàn Cổ -  Thần thoại Trung Hoa (truyenxuatichcu.com)

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính

Câu 2: Xác định ngôi kể của truyện

Câu 3. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết truyện Thần Bàn Cổ là một thần thoại?

Câu 4. Đọc truyện Thần Bàn Cổ giúp anh/chị nhớ đến truyện thần thoại nào đã học? So sánh điểm giống và khác giữa hai truyện thần thoại trên.

Câu 5: Theo em, cần làm gì để những giá trị của truyện kể thần thoại được giới trẻ đón nhận, không bị mai một theo thời gian?

Câu 6: Nhận xét về cách giải thích quá trình tạo lập thế giới của tác giả dân gian. Ngày nay, cách giải thích ấy có còn phù hợp không? Vì sao?

Câu 7: Theo em, thông điệp mà người xưa muốn gửi gắm qua văn bản là gì

GỢI Ý ĐÁP ÁN:

Câu 1: Tự sự

Câu 2: Ngôi thứ ba

Câu 3: Những dấu hiệu nhận biết truyện Nữ Oa vá trời là một truyện thần thoại:

- Không gian: "vũ trụ chỉ là một khối khí hỗn độn, trong đó không có ánh sáng và âm thanh; Tại trung tâm…"=>   không gian không xác định nơi chốn cụ thể, đang trong quá trình tạo lập.

- Thời gian: "Trước khi có Trời đất" =>  cổ sơ, không xác định và mang tính vĩnh hằng.

- Cốt truyện: xoay quanh quá trình tạo nên trời đất của Thần Bàn Cổ

- Nhân vật: Thần Bàn Cổ  Nhân vật là thần, có sức mạnh phi thường

- Thể hiện cách nhận thức, lí giải của người xưa: Thế giới và vạn vật là do thần linh sáng tạo nên.

Câu 4: So sánh với một thần thoại: 

Giống:

+ Đều là thần thoại

+ Không gian vũ trụ đang trong quá trình tạo lập, không xác định nơi chốn cụ thể

+ Thời gian cổ sơ, không xác định

+ Cốt truyện: Chuỗi sự kiện xoay quanh quá trình tạo lập nên thế giới.

+ Nhân vật: Vị thần có sức mạnh phi thường, có nhiệm vụ tạo lập thế giới

+ Đều dựa trên trí tưởng tượng của con người

+ Thể hiện nhận thức của người xưa về cách thế giới được hình thành.

Khác: 

Câu 5: Giới trẻ cần làm gì để giá trị thần thoại không bị mai một:

- Chuyển thể thành phim, tranh vẽ, tuyên truyền, nâng cao chất lượng trong các bài học về thần thoại......

Câu 6:

- Nhận xét về cách giải thích quá trình tạo lập thế giới của tác giả dân gian.

+ Giải thích về thế giới của những người xưa bằng trực quan và tưởng tượng, chưa có đầy đủ căn cứ, chưa được xác minh về độ chính xác và còn mang yếu tố hư cấu, hoang đường.

+ Thể hiện quan niệm của người xưa về vạn vật trên thế gian đều do các vị thần sáng tạo và cai quản.

- Ngày nay, cách giải thích ấy có còn phù hợp không? Vì sao?

+ Ngày nay, khoa học công nghệ phát triển, cách lý giải theo hướng dân gian này có thể sẽ không còn phù hợp nữa. Nhưng mặt khác, nó lại giúp gìn giữ được nét văn hóa trong dân gian Việt Nam, cho con người hiện đại hiểu được quan niệm, khát vọng của người xưa trong việc lí giải các hiện tượng tự nhiên/ thế giới xung quanh. Niềm tin về sức mạnh của các vị thần vẫn còn được lưu giữ đến ngày nay qua các tín ngưỡng, tin vào sự tồn tại của một thế giới vô hình nào đó.

Câu 7: Thông điệp mà người xưa muốn gửi gắm qua văn bản:

- Văn bản lý giải cái nhìn của con người cổ đại về hiện tượng thế giới được hình thành, được sắp đặt trật tự như bây giờ.

- Thể hiện sự tôn kính và thiêng liêng của con người đối với văn hóa tâm linh, niềm tin vào tín ngưỡng.