ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ II NGỮ VĂN 11 CHƯƠNG TRÌNH MỚI - ĐỌC HIỂU TRUYỆN NGẮN HOA TRÊN GIÁO ÁN

I. ĐỌC HIỂU

Đọc văn bản:

HOA TRÊN GIÁO ÁN

Những đứa học trò lớp 3A ở Trường Tiểu học Tà Hine đã không mua những bông hoa hồng thắm đỏ được bọc bằng túi bóng kính trong suốt và thắt dây nơ để tặng cô chủ nhiệm nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam năm nay. Ngay từ buổi học hôm trước, thằng Ya Bội - lớp trưởng đã khởi xướng việc này với lớp và các em đều đồng thuận cùng nhau đi hái hoa dã quỳ - một loài hoa dân dã - để tặng cô giáo thân yêu.

Thế là, vào sáng sớm 20 tháng 11, thằng Ya Tham, Ya Hòa, Ya Diễn, Ya Dẫn; cả bọn con gái là Nai Thảo, Nai Nguyễn, Tou Prong Mỹ Thương,… rủ nhau đi hái hoa. Khắp các con đường của làng chỗ nào cũng tràn ngập hoa dã quỳ với sắc vàng rực rỡ. Hoa còn mọc theo triền dốc thoai thoải bên những dãy núi, hay lan xuống tận con suối nhỏ. Lũ học trò sà vào bụi dã quỳ, níu cành, chọn hái những bông hoa tươi nhất và to nhất, mỗi đứa mang sẵn một cọng dây để bó lại. Vừa giành nhau hái hoa vừa cười nói huyên thuyên, thế rồi cả bọn tung tăng cầm hoa chạy đến trường. Lớp học 32 đứa là 32 bó bông vàng rực rỡ. Chúng nâng niu hoa trên tay. Hớn hở, chúng mang hoa cất vào lớp, chờ nhà trường làm lễ kỷ niệm xong thì tặng hoa cho cô giáo.

[...] Buổi lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam vừa kết thúc, học sinh túa về các lớp chúc mừng giáo viên chủ nhiệm. Học trò lớp 3A thấp thỏm nhìn ra ngoài cửa lớp ngóng cô giáo đến. Thế rồi cô Khuê cũng xuất hiện. Dáng người thanh mảnh trong chiếc áo dài màu xanh thiên thanh, nhìn cô thật duyên dáng. Lũ trò nhỏ vây quanh cô giáo thành ba vòng tròn, đứa nào cũng dành tặng hoa cho cô. Còn cô Khuê, nhận từng bó hoa Dã quỳ của học trò, cô nâng niu đặt lên bàn giáo viên mà nỗi xúc động khiến ngấn lệ cứ muốn trào ra khóe mắt. Ngày được phòng giáo dục huyện phân công về đây, Khuê đã thất vọng vì trường cách nhà cha mẹ cô gần 30 cây số và bởi xã Tà Hine - một vùng đất mà học sinh chủ yếu là người dân tộc thiểu số, Khuê hiểu công việc dạy học ở môi trường này sẽ rất gian nan. Hơn nữa, việc đi lại ở đây cũng thật khó khăn vất vả. Con đường đến trường là đồi núi, dốc cao, suối sâu; có khi phải băng qua một cánh rừng đầy thông mới đến được lớp. Đôi chân vẫn là “đôi hài vạn dặm”. Ngày ấy, không có xe đạp để đi lại như bây giờ. Tuy nhiên, Khuê vẫn tuân theo quyết định của phòng giáo dục. Cô nghĩ rằng, học sinh dù ở nơi nào, dù là dân tộc nào thì ai cũng phải được học hành. Nếu ai cũng tránh không muốn công tác tại các vùng sâu, vùng xa thì các em người dân tộc chính là đối tượng bị thiệt thòi nhất.

[...] Cô Khuê yêu ánh mắt học trò khi chúng háo hức chờ cô bước vào lớp mỗi buổi học. Khuê thương nhất là lúc cô phát vở bài tập hay bài kiểm tra, chúng săm soi ngắm thành quả của mình. Những em được điểm giỏi thì vẻ mặt hớn hở, cầm tờ giấy kiểm tra lên cắn nhẹ ở một góc, rồi lại đưa qua đưa lại như muốn khoe chúng bạn rằng: “Tao học giỏi chưa?”. Còn trò làm bài chưa tốt thì bẽn lẽn úp bài xuống bàn, vẻ mặt buồn buồn ngường ngượng, nhìn lên cô giáo rồi lại nhìn bâng quơ ra cửa lớp. Khuê thương cả những lúc các em cúi xuống bàn vẽ tranh, tập làm “họa sĩ”. Những nét vẽ dẫu còn ngây ngô hay đã gợi được bóng dáng của sự vật, của cảnh thiên nhiên thì tất cả đều rất đáng yêu.

Thế rồi, trải qua hơn 45 năm kể từ lúc trường được thành lập, học trò ở đây đã vẽ được bức tranh cuộc sống của người dân tộc xã Tà Hine ngày càng tươi tắn. Bây giờ, những ngôi nhà xây xinh xắn đã mọc lên thay thế những ngôi nhà ván cũ kỹ. Đường làng và không gian của các hộ gia đình rất sạch sẽ. Chiều chiều, trên các khu xóm là một khung cảnh thanh bình đầm ấm. Trong bếp, các mẹ đang chuẩn bị bữa tối. Bọn trẻ con chơi đùa cười ầm ầm ngoài sân. Những ông bà già ngồi ở khung cửa, vắt tay lên cằm nhìn con cháu chơi đùa, thanh thản. Trên bầu trời, những áng mây trắng lững lờ trôi. Dưới đường làng, mục đồng lóc cóc dồn đàn trâu về chuồng. Khi màn đêm buông xuống, dưới ánh đèn điện sáng choang, những bữa ăn với đầy đủ chất dinh dưỡng đã nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nơi đây.

Cô Khuê hiểu rằng, từ những trang giáo án của thầy cô, muôn sắc hoa đã nở rộ. Ra đi từ ngôi Trường Tiểu học Tà Hine thân yêu này, nhiều người đã trở thành thầy cô giáo, bác sĩ, y tá; thành kỹ sư; công an, bộ đội… Họ đã mang tri thức trở về xây dựng bản làng, thôn xóm. Dần dà, đời sống văn hóa và kinh tế đều phát triển. Nông dân Tà Hine đã biết làm nông nghiệp công nghệ cao. Thu nhập của nhiều hộ dân đã rất khá.

Cuộc sống cứ thế tiếp diễn, cũng như bao nhiêu thầy cô giáo khác, đêm nay, cô Khuê vẫn tiếp tục soạn những trang giáo án, mong mở ra những trang đời, để hương hoa tràn ngập cuộc sống mến thương này. Ngoài cửa sổ, sương đêm đang xuống dần, hơi lạnh tỏa vào căn phòng, những bông hoa dã quỳ vàng của núi rừng Tà Hine không hương thơm nhưng vẫn làm ấm lòng cô giáo đã gần nửa cuộc đời gắn bó với nơi đây.

(Theo Đặng Ngọc Lan, Hoa trên giáo án, báo Giáo dục và Thời đại, ngày 20/11/2024)

Trả lời các câu hỏi:

Câu 1. Theo văn bản, những khó khăn mà cô Khuê gặp phải khi nhận công tác tại vùng đất Tà Hine.

Câu 2. Xác định điểm nhìn của truyện ngắn? Việc sử dụng điểm nhìn như vậy có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của truyện ngắn ?

Câu 3. Liệt kê những hành động của các em học sinh dành cho cô Khuê. Từ đó em có cảm nhận gì về tình cảm của các em dành cho cô Khuê.

Câu 4. Nêu cách hiểu của em về nhan đề “Hoa trên giáo án”

Câu 5. Từ câu chuyện của cô Khuê, em có suy nghĩ gì về việc chọn nghề và sự cống hiến trong công việc?

II. LÀM VĂN

Hãy viết bài văn nghị luận bàn về truyền thống Tôn sư trọng đạo được ra trong truyện ngắn “Hoa trên giáo án” – Đặng Ngọc Lan