THƯƠNG MẾN TỎA HƯƠNG

      Khi còn bé, tôi đã từng nghĩ rằng nếu như sau này làm ra nhiều tiền, mình sẽ tìm cách làm ra một loại nước hoa mà trong nó có mùi của hoa cam, lá cam, vỏ cam, cả vỏ của cây cam nữa. Để rồi khi đi đâu xa khu vườn, tôi sẽ nhờ vào mùi hương ấy để không bao giờ quên lối quay về.

     Tôi không thể hình dung được rằng, rồi sẽ có ngày tôi đi xa, rất xa khu vườn, và cho dù chẳng có một giọt nước hoa mùi cam nào tôi cũng vẫn nhớ nó như in. Hàng chục lần tôi gieo những hạt cam mang từ quê nhà xuống, vào những cái chậu nhỏ, nhưng nó không bao giờ nảy mầm.

     Có lẽ nào cây lớn lên ở đâu thì chỉ có thể gieo trồng ở đấy?

     Tôi đã lớn lên trong khu vườn đầy cam, và những gốc cam mà bố tôi trồng xuống hầu hết đều bằng tuổi tôi. Tôi bao nhiêu tuổi thì cây bấy nhiêu già.

    Từ nhà đi ra, qua mảnh sân nhỏ luôn phơi đầy các loại đậu lạc, là ra đến vườn. Cuối năm vườn trơ trụi cành. Quả đã được bẻ hết, lá cũng rụng sạch, trông cả vườn cam khẳng khiu đen thui, mốc thếch, như thể không còn một giọt nhựa nào đang chảy. Nhưng một đêm nào đó, mưa xuân bắt đầu rơi. Tôi luôn biết ơn những cơn mưa xuân. Lòng biết ơn ấy bắt nguồn từ việc nó mang tới những làn gió ấm áp và bầu trời ẩm ướt. Buổi sáng tinh mơ tôi thức dậy và đi ra vườn. Tôi bỏ dép ở sân, đi chân đất. Đất vườn tự dưng mềm tơi. Những giọt mưa sương ban đêm đậu trên khóm cỏ, hơi buôn buốt khi chạm vào chân. Nhưng đất vườn thì ấm áp vô cùng. Tôi đứng dưới gốc cây cam to nhất, giữa vườn, sát bờ ao. Cái gốc của nó trước Tết vài hôm được tôi mang xô vôi ra quét. Năm nào trước Tết tôi cũng quét bằng hết hàng trăm gốc cam. Từ ngoài đầu ngõ nhìn vào cả khu vườn như được mặc áo mới, trắng tinh, sáng lóa. Quét vôi lên gốc cam để chống sâu bọ đục thân, vì mùa xuân tới cũng là mùa của sâu bọ.

[…]

      Trong mưa xuân năm ấy, tôi nghe như là những cái lá đang cựa mình chui khỏi cành. Những cái lá non, xanh nhạt, bé tí xíu, kiên cường chui ra khỏi vỏ cây, bất chấp những hạt sương cuối đông đầu xuân vẫn còn đang lạnh giá. Là những cơn mưa bụi và vài cơn gió ấm đã đánh thức cành lá ấy. Và chỉ ít ngày nữa thôi, khi những cái lá đủ cứng cáp và mầu xanh non đã phủ lên cả khu vườn, thì hoa cam bắt đầu nở. Tôi thấy cây cam rùng mình trong gió, những hạt sương rơi xuống vai tôi, y như là nó muốn khoe về vẻ đẹp rạng ngời của một bà mẹ vĩ đại đang nứt mình ra cho những đứa con hé mắt chào cuộc đời vô cùng xinh đẹp.

     Hoa cam trắng, li ti, dày đặc và thơm hăng hắc. Mùi thơm của hoa cam không hề giống với bất kỳ hoa nào cùng loài, chanh hay bưởi, hay quất. Mình nó một mùi, giản dị mà kiêu hãnh, lạnh lùng nhưng quấn quýt trì níu và tuyệt đối tinh khôi. Một bông hoa cam có thể mang trong nó mùi của cả một khu vườn.

[…]

        Khi tôi vui nó reo lên bằng cách lay động những cánh hoa và ra sức tỏa mùi hương, khi tôi buồn bã nó yên lặng, êm ái, độ lượng để tôi tựa vào. Tôi còn nhớ một năm nào đó tôi tự đánh dấu chiều cao của mình lên thân cây, và Tết năm sau tôi thấy tôi vẫn cao ngang cái vạch ấy. Tôi không thể hiểu nổi vì sao. Rõ ràng là cái áo năm trước mặc vừa năm nay đã cộc cũn cỡn, mà cái vết đo ở trên thân cây lại chẳng hề thay đổi. Tôi kể điều đó với mẹ, mẹ cười chảy cả nước mắt. Anh tôi nheo mắt nhìn tôi và nói: Em nghĩ rằng chỉ có em lớn thôi sao? Thế đấy, tôi đã quên mất rằng sau một năm tôi lớn lên thì cái cây nó cũng lớn lên chứ. Rồi có ngày tôi thành thiếu nữ thôi và cái cây thì đã làm mẹ từ bao giờ.

     Tôi đã tạm biệt khu vườn ấy và để lại sau lưng những mùa hoa cam trắng xóa cả thung lũng. Để lại mùi hương ấm áp, quấn quýt, đầy ắp những thương mến.

    Càng thương mến chúng càng tỏa hương.

                                                                        (Đỗ Bích Thúy, Thương nhau như người thân, Tr 53.)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1.  Nêu cảm hứng chủ đạo của văn bản trên.

Câu 2.Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên.

Câu 3. Hoa cam có đặc điểm như thế nào?

Câu 4.  Xác định và nêu tác dụng biện pháp tu từ được dùng trong câu sau : “Tôi nghe như là những cái lá đang cựa mình chui khỏi cành. Những cái lá non, xanh nhạt, bé tí xíu, kiên cường chui ra khỏi vỏ cây, bất chấp những hạt sương cuối đông đầu xuân vẫn còn đang lạnh giá”.

Câu 5. Phân tích việc kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong đoạn sau:

        Khi tôi vui nó reo lên bằng cách lay động những cánh hoa và ra sức tỏa mùi hương, khi tôi buồn bã nó yên lặng, êm ái, độ lượng để tôi tựa vào. Tôi còn nhớ một năm nào đó tôi tự đánh dấu chiều cao của mình lên thân cây, và Tết năm sau tôi thấy tôi vẫn cao ngang cái vạch ấy. Tôi không thể hiểu nổi vì sao. Rõ ràng là cái áo năm trước mặc vừa năm nay đã cộc cũn cỡn, mà cái vết đo ở trên thân cây lại chẳng hề thay đổi. Tôi kể điều đó với mẹ, mẹ cười chảy cả nước mắt. Anh tôi nheo mắt nhìn tôi và nói: Em nghĩ rằng chỉ có em lớn thôi sao? Thế đấy, tôi đã quên mất rằng sau một năm tôi lớn lên thì cái cây nó cũng lớn lên chứ. Rồi có ngày tôi thành thiếu nữ thôi và cái cây thì đã làm mẹ từ bao giờ.

      Tôi đã tạm biệt khu vườn ấy và để lại sau lưng những mùa hoa cam trắng xóa cả thung lũng. Để lại mùi hương ấm áp, quấn quýt, đầy ắp những thương mến.

Câu 6. Anh, chị hiểu thế nào về câu sau: “Có lẽ nào cây lớn lên ở đâu thì chỉ có thể gieo trồng ở đấy?”

Câu 7.  Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 câu) trình bày cảm nghĩ của em khi đọc văn bản trên.

Câu 8. Từ tình cảm đẹp đẽ tác giả dành cho quê hương, anh/chị hãy nêu thông điệp có ý nghĩa tích cực.