Việt Nam đất nước ta ơi 
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn 
Cánh cò bay lả rập rờn 
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều 
Quê hương biết mấy thân yêu 
Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau 
Mặt người vất vả in sâu 
Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn 
Đất nghèo nuôi những anh hùng 
Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên 
Đạp quân thù xuống đất đen 
Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa 
Việt Nam đất nắng chan hoà 
Hoa thơm quả ngọt bốn mùa trời xanh 
Mắt đen cô gái long lanh 
Yêu ai yêu trọn tấm tình thuỷ chung 
Đất trăm nghề của trăm vùng 
Khách phương xa tới lạ lùng tìm xem 
Tay người như có phép tiên 
Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ 

Nguyễn Đình Thi - Trích từ trường ca Bài thơ Hắc Hải (1958)

Câu 1: Xác định thể thơ và chủ thể trữ tình của đoạn trích.

Câu 2: Chỉ ra và nêu tác dụng của cách gieo vần, ngắt nhịp trong đoạn trích?

Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ sau:

Đất trăm nghề của trăm vùng 
Khách phương xa tới lạ lùng tìm xem 
Tay người như có phép tiên 
Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ 

Câu 4: Xác định cảm hứng chủ đạo của đoạn trích?

Câu 5: Chỉ ra các từ ngữ, hình ảnh miêu tả con người và cảnh sắc quê hương Việt Nam. Đoạn trích đã gợi cho em suy nghĩ gì về con người và cảnh sắc quê hương?

Câu 6: Từ nội dung gợi ra qua đoạn trích “Việt Nam quê hương ta”, em thấy mình phải làm gì để góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương Việt Nam mãi giàu đẹp?

Gợi ý đáp án:

Câu 1: Xác định thể thơ và chủ thể trữ tình của đoạn trích.

- Thơ lục bát

- Chủ thể trữ tình ẩn

Câu 2: Chỉ ra và nêu tác dụng của cách gieo vần, ngắt nhịp trong đoạn trích?

- Gieo vần:

+ tiếng thứ sáu của dòng lục vần với tiếng thứ sáu của dòng bát kế nó: ơi - trời, rờn - sơn, yêu - nhiều, sâu - nâu, hùng - vùng...

+ tiếng thứ tám dòng bát vần với tiếng thứ sáu của dòng lục tiếp theo: hơn - rờn, chiều - yêu, đau - sâu....

- Nhịp: Chủ yếu là nhịp chẵn -  2/2/2, 2/4/2, 4/4,...

Tác dụng:

Tác dụng của cách ngắt nhịp và gieo vần: Tạo sự liên kết, hài hòa, nhịp nhàng, dễ nhớ, dễ thuộc cho bài thơ. Đồng thời tạo nên nhịp điệu khoan thai, chậm rãi cho bài thơ.

Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ sau:

Đất trăm nghề của trăm vùng 
Khách phương xa tới lạ lùng tìm xem 
Tay người như có phép tiên 
Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ 

- Biện pháp tu từ so sánh: tay người như có phép tiên

- Tác dụng: Nhằm thể hiện niềm tự hào của tác giả trước sự sáng tạo, cần cù, thông minh của con người Việt Nam. Đồng thời tăng sức gợi hình, gợi cảm, tạo hiệu quả cho sự diễn đạt.

Câu 4: Xác định cảm hứng chủ đạo của đoạn trích?

Cảm hứng chủ đạo: Tình cảm yêu mến, quý trọng, tự hào với quê hương, đất nước, dân tộc và con người Việt Nam.

Câu 5: Chỉ ra các từ ngữ, hình ảnh miêu tả con người và cảnh sắc quê hương Việt Nam. Đoạn trích đã gợi cho em suy nghĩ gì về con người và cảnh sắc quê hương?

- Từ ngữ miêu tả con người: chịu nhiều đau thương, vất vả, áo nâu nhuộm bùn, đất nghèo nuôi anh hành, đạp quân thù, tấm tình thủy chung, tay người như có phép tiên...

- Từ ngữ miêu tả cảnh sắc thiên nhiên: mênh mông biển lúa, cánh cò bay lả, mây mờ che đỉnh Trường Sơn, đất nắng chan hòa, hoa thơm quả ngọt,...

=> Qua bài thơ em cảm nhận được quê hương Việt Nam là một vùng đất có thiên nhiên đẹp, yên bình, mênh mông, trù phú. Và hình ảnh con người thủy chung, yêu nước, chịu thương, chịu khó.