ĐỀ THI THỬ TUYỂN SINH 10 MÔN NGỮ VĂN NĂM 2025 - HỒ CHÍ MINH (Đề 05) 

I. Đọc hiểu văn bản và viết đoạn văn nghị luận văn học (5 điểm)

Đọc văn bản sau:

   NHỚ MƯA QUÊ HƯƠNG

(Lê Anh Xuân)

[…]

Ôi đâu rồi những trò chơi tuổi trẻ

Những tàu chuối bẹ dừa, những mảnh chòi nhỏ bé

Những vết chân thơ ấu buổi đầu tiên

Mấy tấm mo cau là mấy chiếc thuyền

Mưa cuốn đi rồi.

Mưa chảy xuống dòng sông quê nội

Sóng nước quê hương dào dạt chảy về khơi,

Chở những kỷ niệm xưa, chìm lắng bốn phương trời.

Và ta lớn tình yêu hoà bể rộng

Cơn mưa nhỏ của quê hương ta đã sống

Nay vỗ lòng ta rung động cả trăm sông,

Ôi cơn mưa quê hương.

Mưa là khúc nhạc của bài ca êm mát.

Những đêm ta nằm nghe mưa hát mưa ơi

Nghe mưa đập cành tre, nghe mưa rơi tàu lá,

Thầm thì rào rạt vang xa...

Có lúc bỗng phong ba dữ dội

Mưa đổ ào như thác dồn trăm lối.

Giấc mơ xưa có chớp giật, sấm gầm,

Trang sử nhỏ nhà trường bỗng hoá mưa giông.

Nghe như tiếng của Cha Ông dựng nước,

Truyền con cháu phải ngẩng cao mà bước

Nghe như lời cây cỏ gió mưa.

Đang hát tiếp bài ca bất khuất ngàn xưa...

      (Trích Nhớ mưa quê hương, Lê Anh Xuân, Thơ văn Việt Nam 1945 – 1975, NXB Tác phẩm mới, 1970, tr.379 – 380)

Chú thích:

      * Lê Anh Xuân (1940–1968) tên thật là Ca Lê Hiến, quê ở Bến Tre. Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học kháng chiến chống Mĩ. Thơ Lê Anh Xuân mang đậm chất trữ tình, hào hùng, gắn bó với hình ảnh quê hương, con người Nam Bộ; ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc, phản ánh chân thực cuộc chiến đấu của nhân dân.

        * Bài thơ Nhớ mưa quê hương được sáng tác năm 1959, tác phẩm đã đạt giải Nhì trong cuộc thi thơ do tạp chí Văn nghệ tổ chức năm 1960, đánh dấu thành công đầu tiên trong sự nghiệp thơ ca của ông.

Trả lời các câu hỏi:

Câu 1 (3 điểm)

1. Liệt kê một số hình ảnh gắn liền với tuổi thơ của tác giả trong đoạn trích trên.
2. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong hai dòng thơ: Những đêm ta nằm nghe mưa hát mưa ơi/ Nghe mưa đập cành tre, nghe mưa rơi tàu lá.
3. Âm thanh tiếng mưa trong hai dòng thơ: Nghe như tiếng của Cha Ông dựng nước, Truyền con cháu phải ngẩng cao mà bước gợi cho em suy nghĩ gì?
4. Thông điệp có ý nghĩa nhất đối với em sau khi đọc đoạn trích trên? Lí giải.

Câu 2: (2,0 điểm): Viết đoạn (khoảng 200 chữ) phân tích tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong phần Đọc hiểu.

II. Đọc hiểu văn bản nghị luận và viết bài văn nghị luận xã hội (5,0 điểm)

Có rất nhiều cách để con trải nghiệm cuộc sống. Có thể trải nghiệm bằng việc đi đó đi đây, từ những người giỏi hơn mình, hay đơn giản chỉ từ việc con phục vụ cho cuộc sống. Con cũng có thể trải nghiệm bằng cách hãy nhìn chăm chú vào đôi mắt của trẻ thơ, của người già, của những người thân yêu và những người xa lạ. Hay con có thể ngồi lặng thinh một nơi, hoặc hòa mình vào dòng chảy hỗn loạn của cuộc đời. Cuộc sống tự nó sẽ mang đến cho con những bài học mà con không thể tự nắm bắt cũng như lựa chọn.

Khám phá những bài học mới và đón nhận nó với sự vẹn toàn hay không, điều này phụ thuộc vào chính con.

Vì vậy, con không nên coi thường bất cứ bài học nào, dù từ trường lớp chính quy hay từ trong cuộc sống.

Những người ít có cơ hội được học tập chính quy sẽ có thể hiểu được sâu hơn những vấn đề đơn lẻ và có thể sớm bước vào giai đoạn tìm kiếm sự trải nghiệm. Với những khác biệt của mình, bản thân họ sẽ khám phá ra tri thức từ những điều đặc biệt trong cuộc sống, và nếu như con mở lòng ra để sẵn sàng đón nhận những chia sẻ từ họ, những tri thức này sẽ là của con.

Trong khi đó, những người dành cả cuộc đời cho việc học tập chính quy có thể đi xa hơn trên một con đường mà con sẽ không thể tưởng tượng nổi và đồng thời có thể dẫn con đến những chân trời tri thức lớn lao, nếu như con có thể vượt qua được sự nản chí của bản thân khi theo đuổi việc học tập.

Một nhạc sĩ khi được hỏi rằng học hành hay trải nghiệm có giá trị hơn đối với ông, ông đã trả lời: “Nếu không học tôi chẳng thể chơi violon được, nhưng nếu không có trải nghiệm tôi thậm chí không thể chơi nhạc”.

Hãy trở thành một trong số những người sống có đam mê, và con sẽ có tri thức thực thụ. Và dù con có chọn con đường nào, cũng đừng e ngại với những gì con đang theo đuổi.

(Nguồn: Phút dành cho con của Kent Nerburn, Thục Nhi dịch, Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh,

tái bản lần thứ 6, 2020. Tr. 41 – 46)

Câu 1: (1 điểm) Theo em, việc tác giả sử dụng dẫn chứng về một nhạc sĩ trong văn bản có tác dụng gì?

Câu 2: (4 điểm) 

Từ văn bản trên và từ những suy nghĩ riêng, em hãy viết bài văn nghị luận bàn về cách cân bằng giữa học tập và trải nghiệm trong cuộc sống.  

Đáp án sắp cập nhật ...