ĐỀ 1:

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

(1) Nụ cười là phương thuốc quý giá nhất. Từ lâu các nhà nghiên cứu đã chứng minh được rằng khi chúng ta cười, bộ não sẽ tiết ra chất endorphins có tác dụng làm giảm cơn đau, tăng cường sự lanh lợi, hoạt bát, đồng thời mang đến cho chúng ta cảm giác phấn khởi và vui vẻ.

(2) Cuộc sống ngày nay của chúng ta phải đối mặt với rất nhiều thử thách, từ khó khăn kinh tế cho đến những xung đột sắc tộc, khủng bố; từ ô nhiễm môi trường đến dịch bệnh. Vì thế chúng ta rất cần tiếng cười để tâm hồn được thanh thản, tinh thần được thư thái và giảm bớt áp lực từ những toan tính đời thường.

(3) Bạn có thể vượt qua những khúc quanh của cuộc đời mình dễ dàng hơn bằng cách mỉm cười với chúng. Không những thế bạn hãy mỉm cười với chính mình và với mọi người. Khi bạn biết mang nụ cười đến những người chung quanh, có nghĩa là bạn đã mang niềm tin đến cuộc sống của họ. Nhờ đó, chúng ta đều cảm thấy được chia sẻ, được động viên và khích lệ.

        (4) Trong nhiều nền văn hóa khác nhau, sự hài hước là phương thức tốt nhất để chữa lành mọi nỗi đau. Dù giàu có hay mạnh khỏe, ai cũng trải qua ít nhiều đau khổ trong đời. Mức độ thăng trầm trong cuộc sống tùy thuộc vào từng hoàn cảnh cụ thể và tùy thuộc vào sự biến đổi thời cuộc ở quanh ta. Tiếng cười làm giảm bớt nỗi đau và sự sợ hãi. Thật vậy, các danh hài tuyệt vời nhất nổi tiếng nhất trên thế giới, phần lớn đều xuất thân và trưởng thành trong hoàn cảnh rất khó khăn. Phải chăng, sự hài hước chính là cơ chế chịu đựng đau khổ mà tạo hóa ban tặng cho mỗi người chúng ta? Hãy nhớ rằng, khi nghĩ về những điều vui vẻ, bạn sẽ cảm thấy mình hạnh phúc, mọi người sẽ thích thú khi ở bên bạn và những mối quan hệ hiện tại của bạn cũng sẽ được cải thiện tốt hơn.

(Dẫn theo Cho đi là còn mãi, Azim Jamal & Harvey McKinnon, Huế Phượng dịch, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2023, tr.60-62)

Câu 1. Cho biết đoạn ngữ liệu trên thuộc kiểu văn bản nào?Xác định vấn đề bàn luận.

Câu 2. Ghi lại câu văn thể hiện ý kiến của người viết khi bàn về tiếng cười có trong đoạn (1).

Câu 3. Tìm và giải thích nghĩa một từ Hán Việt có trong câu sau: Thật vậy, các danh hài tuyệt vời nhất nổi tiếng nhất trên thế giới, phần lớn đều xuất thân và trưởng thành trong hoàn cảnh rất khó khăn.

Câu 4.  Theo tác giả, tiếng cười mang đến những lợi ích gì? 

Câu 5. Chỉ ra một bằng chứng được người viết sử dụng trong văn bản. Nêu tác dụng.

Câu 6. Từ nội dung văn bản, em rút ra được bài học gì cho bản thân?

ĐỀ 2: 

Một lời xin lỗi là biện pháp hữu hiệu…nhưng việc xin lỗi đòi hỏi dũng khí rất lớn. Với bạn bè đã khó, với phụ huynh còn khó hơn. Bạn Lena, 17 tuổi, kể lại: “Kinh nghiệm cho em biết một câu xin lỗi có ý nghĩa quan trọng như thế nào đối với ba mẹ me. Dường như họ sắn sàng tha thứ cho mọ lỗi lầm của em nếu em nhận lỗi và xin lỗi, nhưng việc đó không hề dễ chút nào. Một lần, mẹ đã gọi em ra nói chuyện về một điều em từng làm mà mẹ không đồng ý. Em không hề thừa nhận lỗi lầm của mình mà còn cáu gắt như thể ba mẹ đã sai và đóng sập cửa phòng lại ngay trước mặt bà. Cửa vừa đóng lại, em liền cảm thấy khó chịu trong lòng. Em nhận ra có lẽ mình vốn đã biết mình sait từ đầu rồi, và cách hành xử của mình thật thô lỗ. Em tự hỏi mình nên ở lì trong phòng và hi vọng mọi thứ trôi đi hay nên đi xin lỗi mẹ. Em suy nghĩ khoảng hai phút rồi chọn điều khó hơn. Em tới phòng mẹ, ôm chầm lấy bà rồi nói cho bà biết em đã ân hận thế nào. Đó là điều tốt nhất em có thể làm. Ngay sau đó, mọi chuyện được hoá giải như chưa từng xảy ra khiến em cảm thấy nhẹ nhàng và thanh thản để có thể tập trung vào việc khác.”

Đừng để cái tôi quá lớn hay sự thiếu can đảm ngăn bạn xin lỗi những người từng thất vọng vì bạn. Xin lỗi không dáng sợ như bạn nghĩ, và bạn sẽ cảm thấy rất tuyệt vời khi làm được điều đó. Khi bạn gây lỗi lầm với người khác, họ sẽ giương vũ khí lên để phòng thủ trước bạn trong tương lai, nhưng khi bạn nói được lời xin lỗi, họ sẽ thả vũ khí xuống và không muốn đấu đá với bạn nữa. Đã là con người, ta sẽ luôn phạm lỗi, vậy nên tôi nghĩ thói quen biết xin lỗi cũng là thói quen rất hữu ích.

(Trích 7 thói quen của bạn trẻ thành đạt, Sean Covey, NXB tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh, trang 180,181)

Câu 1. Xác định vấn đề bàn luận.

Câu 2. Trong văn bản, tác giả khuyên đừng để điều gì làm ngăn cản việc chúng ta nói lời xin lỗi với những người từng thất vọng về mình?

Câu 3. Tìm và giải thích nghĩa một từ Hán Việt có trong câu sau:

 Đã là con người, ta sẽ luôn phạm lỗi, vậy nên tôi nghĩ thói quen biết xin lỗi cũng là thói quen rất hữu ích.

Câu 4. Chỉ ra bằng chứng được tác giả sử dụng trong văn bản. Nêu tác dụng.

Câu 5. Theo em, các bạn học sinh có cần tạo cho mình thói quen biết nói lời xin lỗi hay không? Vì sao?

Câu 6. Từ văn bản trên, em rút ra được bài học gì cho bản thân.

ĐỀ 3: 

(1) Tuổi thiếu niên là tuổi của ước mơ và hoài bão. Nó gắn liền với khát vọng chinh phục thử thách. Giải được mật mã cuộc đời. Khát vọng luôn xanh và cuộc sống luôn đẹp, nhưng trong một thời khắc nào đó, có thể nhiều bạn trẻ đã thấy cuộc đời như một mớ bòng bong của những điều bỡ ngỡ với bao trăn trở không dễ tỏ bày.

(2) Đi qua tuổi thơ, cuộc đời mở ra trước mắt bạn một hành trình dài, nhiều hoa hồng nhưng cũng không ít chông gai. Cuộc sống, với tất cả sự khắc nghiệt vốn có của nó, sẽ khiến cho bước chân bạn nhiều lần rướm máu. Và những giọt máu đó, hoặc sẽ thấm xuống con đường bạn đang đi và lưu lại đó dấu son của một vị anh hùng, hoặc sẽ trở thành dấu chấm hết cho những khát vọng đoản mệnh của một kẻ nhụt tâm, chùn bước. Nhưng dù thế nào chăng nữa, bạn hãy nhớ rằng: Để trưởng thành,những thử thách và thất bại bao giờ cũng là điều cần thiết.
(Trích “Hạt giống tâm hồn dành cho tuổi teen”, tập 2, NXB Tổng hợp TP. HCM, tr. 15)

Câu 1. Văn bản trên bàn luận về vấn đề gì? 

Câu 2. Theo tác giả, những yếu tố nào là điều cần thiết để tuổi thiếu niên trưởng thành?
Câu 3. Tìm và giải thích nghĩa một từ Hán Việt có trong câu sau:

Đi qua tuổi thơ, cuộc đời mở ra trước mắt bạn một hành trình dài, nhiều hoa hồng nhưng cũng không ít chông gai.

Câu 4. Em có đồng ý với suy nghĩ: “Tuổi thiếu niên là tuổi của ước mơ và hoài bão”. hay không? Vì sao?

Câu 5. Từ nội dung của phần trích, em sẽ làm gì để không phí hoài tuổi thiếu niên đáng quý của mình?

ĐỀ 4: Đọc phần trích sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

[…] Ed Roberts, một người “tầm thường” phải ngồi xe lăn, đã trở nên phi thường nhờ quyết định hành động để vượt lên những hạn chế của bản thân. Ed Roberts bị liệt từ cổ trở xuống từ khi ông 14 tuổi. Ông sử dụng một thiết bị trợ giúp hô hấp để sống một cuộc đời “bình thường” như bao người, rồi hằng đêm ông lại phải dùng đến một lá phổi nhân tạo. Sống với chứng bại liệt suốt đời, nhiều lần Ed gần như sắp lìa xa cuộc sống. Dĩ nhiên, ông có thể lựa chọn tập trung vào nỗi đau của mình nhưng thay vào đó, ông đã có một quyết định khác hẳn giúp thay đổi cuộc đời mình và cuộc đời của biết bao người. Vậy ông đã làm gì? Trong 15 năm cuối đời, ông quyết định đấu tranh để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người khuyết tật. Bỏ qua những lời đồn đoán về sự hạn chế khả
năng thể chất, Ed truyền đạt cho cộng đồng và đưa ra nhiều ý tưởng về những đường dốc dành cho xe lăn, nơi đỗ xe đặc biệt giúp người khuyết tật có thể đu vào các thanh xà… […]

(Trích “Đánh thức con người phi thường trong bạn”, Anthony Robbins, NXB Tổng hợp TP. HCM, tr. 60)
a) Ghi lại câu nêu luận điểm có trong đoạn trích trên
b) Để chứng minh cho luận điểm đó, tác giả đã đưa ra những bằng chứng thuyết phục, hãy ghi lại một bằng chứng ấy.
c) Tìm 4 từ Hán Việt có trong phần trích trên.

d) Từ nội dung của đoạn trích, em rút ra được bài học gì cho bản thân? Trả lời 3 – 5 câu

e) Em sẽ làm gì để rèn luyện cho mình có được một phẩm chất tốt đẹp mà Ed Roberts đã có?