Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi sau:
Ngày xưa chào mẹ, ta đi
Mẹ ta thì khóc, ta đi thì cười
Mười năm rồi lại thêm mười
Ta về ta khóc, mẹ cười… lạ không ?
“Ông ai thế? Tôi chào ông!”
Mẹ ta trí nhớ về… mênh mông rồi
“Ông có gặp thằng con tôi?
Hao hao... tôi nhớ... nó người… như ông”
Mẹ ta trả nhớ về không
Trả trăm năm lại bụi hồng... rồi đi.
(Mẹ ta trả nhớ về không – Đỗ Trung Quân)
Chú thích
Đỗ Trung Quân (sinh 19 tháng 1 năm 1955) là một nhà thơ nổi tiếng của thơ ca Việt Nam hiện đại. Nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc và được nhiều người yêu thích như Quê hương, Phượng hồng... Ông còn được biết đến với nhiều nghề "tay trái" khác như MC cho những chương trình ca nhạc của bạn bè ông hay làm diễn viên cho một số phim truyền hình.Thơ Đỗ Trung Quân hấp dẫn người đọc bởi ngôn từ giản dị, hình ảnh thơ gần gũi của quê hương và giọng thơ nhẹ nhàng sâu lắng thấm đượm ý vị triết lý sâu sắc.
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?
Câu 2. Khi đứa con trở về, người mẹ đã xưng hô với con thế nào?
Câu 3. Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ sau:
Ngày xưa chào mẹ, ta đi
Mẹ ta thì khóc, ta đi thì cười
Mười năm rồi lại thêm mười
Ta về ta khóc, mẹ cười… lạ không ?
Câu 4. Em hiểu như thế nào về câu thơ Mẹ ta trí nhớ về… mênh mông rồi?
Câu 5. Từ nội dung bài thơ, em rút ra được bài học gì cho bản thân?
Câu 6. Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của tình mẫu tử.
II. LÀM VĂN (4.0 điểm)
Viết một bài luận (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ Mẹ ta trả nhớ về không (Đỗ Trung Quân).
..…..Hết…..
ĐÁP ÁN
Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
I |
| ĐỌC HIỂU | 6,0 |
| 1 | PTBĐ: Biểu cảm | 0.5 |
2 | Người mẹ đã xưng hô :Ông- tôi | 0.5 | |
3 | Biện pháp tu từ : Đối lập Tác dụng: - Nhấn mạnh sự trái ngược trong tâm trạng của mẹ và ta ngày ra đi và ngày trở về. Ngày ra đi “ta” vui vẻ phấn khởi đầy háo hức vì bước chân vào chặng đường mới của cuộc đời, còn mẹ khóc vì thương và nhớ con khi phải xa con.Ngày trở về thì “ta” khóc vì thương mẹ đã già cả đời tảo tần vì con nay không nhớ nổi con mình còn mẹ thì cười vì tuổi già lẫn lộn vui buồn không phân biệt được -Từ đó tác động đến người đọc hãy luôn phải biết yêu thương biết ơn mẹ . Hãy yêu thương khi còn có thể để không phải ân hận -Làm cho câu thơ sinh động giàu giá trị biểu cảm. | 1.0 | |
4 | Mẹ tuổi đã già trí tuệ không còn minh mẫn, lẫn lộn không phân biệt được ai là con mình. Trí nhớ trở về xa xôi cách nói đầy hình ảnh .Từ đó ta thấy sự rưng rưng xúc động của người con với mẹ .Từ đây giúp người đọc thức tỉnh bao điều: Hãy yêu thương mẹ khi còn đang có thể , hãy quan tâm đến mẹ đừng để khi nhận ra đã quá muộn rồi. | 1.0 | |
5 | Bài thơ đã thể hiện sâu sắc tình cảm của con dành cho mẹ có pha chút ngậm ngùi day dứt …. Học sinh được tự do rút ra bài học, miễn là bài học đó có ý nghĩa và liên quan đến nội dung của bài thơ. Đây là một hướng triển khai: Mỗi người cần phải biết yêu thương mẹ của mình, hãy luôn cố gắng bên cạnh mẹ, chăm sóc mẹ của mình khi còn có thể. | 1.0 | |
6 | Viết đoạn văn ( khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của tình mẫu tử. (2,0 điểm) | 2.0 | |
a. Đảm bảo cấu trúc đoạn nghị luận xã hội Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo một cách hoặc kết hợp các cách: diễn dịch, quy nạp, móc xích, song hành, tổng – phân – hợp, đảm bảo yêu cầu về cấu trúc đoạn văn. | 0.25 | ||
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Suy nghĩ của em về ý nghĩa của tình mẫu tử. | 0.25 | ||
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Thí sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp, triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách để làm rõ ý nghĩa của tình mẫu tử . Có thể triển khai theo hướng: : Ý nghĩa của tình mẫu tử: - Tình mẫu tử là thứ tình cảm thiêng liêng nhất trên đời. - Tình mẫu tử là sức mạnh để con người vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống, là nơi bình yên mà ta có thể quay về trú ngụ sau mọi bão giông. - Tình mẫu tử giúp con người biết sống một cuộc sống tốt đẹp, đúng đắn hơn. | 1.0 | ||
d. Chính tả, ngữ pháp Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. | 0,25
| ||
e. Sáng tạo: Bài viết có giọng điệu riêng; cách diễn đạt sáng tạo, văn phong trôi chảy. | 0,25
| ||
II |
| VIẾT | 4,0 |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận văn học | 0,25 | |
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ Mẹ ta trả nhớ về không (Đỗ Trung Quân). | 0,5 | |
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí. Sau đây là một số gợi ý: - Giới thiệu ngắn gọn thông tin về tác giả, tác phẩm, nội dung bao quát của tác phẩm. - Đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm: + Về nội dung: Thông qua lời kể và những suy nghĩ của người con – nhân vật xưng “ta” trong bài thơ – bài thơ thể hiện tình yêu thương của người con đối với mẹ của mình, cũng như những nỗi niềm day dứt của người con sau bao năm tháng rời xa người mẹ, ra đi theo những khát vọng của tuổi trẻ, để rồi khi trở về, người mẹ đã già yếu, đã không thể nhận ra mình nữa. + Về nghệ thuật: Bài thơ sử dụng thể thơ lục bát, với ngôn từ rất mộc mạc, giản dị. Nó chỉ là những lời kể, những lời nói, những suy nghĩ rất giản dị, tự nhiên. Nhịp điệu của bài thơ đặc biệt với các dòng thơ có nhiều dấu chấm lửng thể hiện sự bất ngờ, ngập ngừng, và cả sự nghẹn ngào không nói nên lời của người con. Thông điệp: Hãy luôn cố gắng bên cạnh, quan tâm và chăm sóc người mẹ của mình; đừng để đến lúc nhận ra thì mọi thứ đã trở nên quá muộn. Cách cho điểm HS bám sát vào cách đánh giá một bài thơ cho 2,5 điểm ( Trong đó về nội dung 2,0 điểm, nghệ thuật 0,5 điểm) HS diễn xuôi bài thơ theo ý hiểu của mình nhưng vẫn làm nổi bật được nội dung của đoạn thơ và có nhắc đến một vài tín hiệu nghệ thuật tiêu biểu cho 2,0 điểm HS diễn xuôi bài thơ và chỉ đề cập đến tình mẫu tử chung chung cho 1,5 điểm LƯU Ý CÁCH CHẤM CHO CẢ BÀI Bài viết đầy đủ bố cục có bám vào nội dung của bài thơ cho từ 2đến 2,5 điểm Bài viết đầy đủ bố cục bước đầu biết cách đánh giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ nhưng những lý lẽ đưa ra chưa thật sâu sắc cho từ 2,5 đến 3 điểm Bài viết đầy đủ bố cục, biết cách đánh giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ.Lời văn hay gợi cảm , văn phong có cá tính gây ấn tượng cho từ 3,5 đến 4 điểm Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí. Sau đây là một số gợi ý: | 2.5 | |
| d. Chính tả, ngữ pháp Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. | 0,25 | |
| e. Sáng tạo: Bài viết có giọng điệu riêng; cách diễn đạt sáng tạo, văn phong trôi chảy. | 0,5 | |
Tổng điểm | 10.0 |
Nguồn:Tổ Văn, Trường THPT Phan Ngọc Hiển
Để lại bình luận