ĐỀ KIỂM TRA TẬP TRUNG NGỮ VĂN 10

PHẦN 1: ĐỌC (5,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

MẶT TRỜI ẤU THƠ

Một mình thong thả đạp xe

Đường quen, con lại tìm về mẹ xa

Trời trong trẻo quá – tháng Ba

Hồ Tây sóng sánh như là ngày xưa

Con tìm về tuổi bé thơ

Đầu trần chân đất gió lùa mái xiêu

Nhà ta thuở ấy rất nghèo

Sao con chỉ nhớ bao nhiêu tiếng cười

Lòng con thầm gọi mẹ ơi

Mẹ cho con cả khoảng trời hôm nay

Giấu bao mất mát đắng cay

Trong vòng tay mẹ chỉ đầy sướng vui

Mong sao mẹ mãi tươi cười

Cho con gặp lại mặt trời ấu thơ

(Phan Thị Thanh Nhàn*, in trong tập thơ Con muốn mặc áo đỏ đi chơi, NXB Kim Đồng, 2016)

*Phan Thị Thanh Nhàn sinh năm 1943, quê Hà Nội.  Bà được đông đảo bạn đọc biết đến với "Hương thầm" (bài thơ này đã được nhạc sĩ Vũ Hoàng phổ nhạc năm 1984). Ngoài làm thơ, bà còn viết báo, truyện ngắn, truyện cho thiếu nhi.

Câu 1. (1,0 điểm) Xác định thể thơ và chủ thể trữ tình của bài thơ.

Câu 2. (1,0 điểm) Liệt kê các dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả. Từ đó, nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Câu 3. (1,0 điểm) Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ  được sử dụng trong hai dòng thơ sau:

Giấu bao mất mát đắng cay

Trong vòng tay mẹ chỉ đầy sướng vui

Câu 4. (1,0 điểm) Trong nhịp sống hiện đại, nhiều người trẻ mải mê với công việc và sở thích cá nhân mà vô tình quên mất thời gian cho gia đình. Từ nội dung bài thơ, em muốn gửi gắm thông điệp gì đến thế hệ trẻ hôm nay? Vì sao?

Câu 5. (1,0 điểm) Chỉ ra lỗi dùng từ Hán Việt và sửa lại cho đúng:

1. Mẫu thân tôi hiện đang sống ở Hà Nội.

b. Học sinh cần tham quan nhiều sách để mở rộng kiến thức.

PHẦN 2: VIẾT (5,0 điểm)

Anh/chị hãy viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ thói quen phân biệt vùng miền.

HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ CHÍNH THỨC KTTT GIỮA HKII NĂM HỌC 2024-2025

Câu 1:

- Thể thơ lục bát

- Chủ thể trữ tình trực tiếp qua đại từ nhân xưng “con”

Câu 2:

- Các dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả:

+ Sao con chỉ nhớ bao nhiêu tiếng cười

+ Trong vòng tay mẹ chỉ đầy sướng vui

+ Mong sao mẹ mãi tươi cười

+ Cho con gặp lại mặt trời ấu thơ

- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Tình yêu thương/hoài niệm/ nhớ nhung, sự biết ơn/trân trọng của người con về những năm tháng tuổi thơ được hạnh phúc trong vòng tay yêu thương của mẹ.

Câu 3:

 - Biện pháp tu từ tương phản (đối lập): “mất mát đắng cay” đối lập với “sướng vui”

- Tác dụng: (1)Tạo sự tương phản giữa sự vất vả, hy sinh của mẹ và niềm hạnh phúc mà mẹ mang lại cho con. (2) Qua đó nhấn mạnh tình mẫu tử thiêng liêng, và lòng biết ơn của người con dành cho mẹ. (3)Tăng hiệu quả cho sự diễn đạt, sinh động, gợi cảm xúc.

Câu 4:

- Thông điệp: Hãy trân trọng và dành nhiều thời gian cho cho đình. Bởi:

+ Gia đình là điểm tựa quan trọng nhất.

+ Thời gian trôi qua không quay trở lại, ba mẹ, người thân ngày càng già đi.

+ Không dành thời gian cho gia đình sẽ tạo nên khoảng cách lớn, không tìm thấy điểm chung.

Câu 5: Mẫu thân tôi hiện đang sống ở Hà Nội.

a.+ Lỗi: dùng từ không phù hợp phong cách “mẫu thân”

+ Sửa: Mẹ tôi hiện đang sống ở Hà Nội.

b. Học sinh cần tham quan nhiều sách để mở rộng kiến thức.

+  Lỗi: dùng từ không đúng nghĩa “tham quan”

+ Sửa: Học sinh cần tham khảo nhiều sách để mở rộng kiến thức.

II. VIẾT

Mở bài:

+ Nêu vấn đề cần nghị luận.

Thân bài:

Luận điểm 1: Giải thích thói quen phân biệt vùng miền.

- Phân biệt vùng miền là hành vi đánh giá, đối xử không công bằng với người khác dựa trên quê quán hoặc nơi họ sinh sống. Đây là một dạng định kiến xã hội phổ biến, xuất phát từ sự khác biệt về giọng nói, phong tục, lối sống, điều kiện kinh tế, giáo dục giữa các vùng miền

Luận điểm 2: Tác hại của thói quen phân biệt vùng miền

+ Cản trở sự phát triển chung của đất nước.

+ Là cơ hội để những kẻ có tư tưởng chống phá Đảng, nhà nước lợi dụng, chia rẽ, mất đoàn kết.

+ Ảnh hưởng đến tâm lý, cuộc sống của người bị phân biệt đối xử.

+ Phân biệt vùng miền khiến con người thiếu sự hợp tác, làm giảm hiệu quả làm việc chung.

+ Gây ra những hành động như kì thị, bạo lực

Luận điểm 3: Lợi ích của việc từ bỏ thói phân biệt vùng miền

- Xây dựng một xã hội Việt Nam đoàn kết, văn minh và phát triển.

- Giúp mỗi người tự tin và phát huy khả năng của mình.

- Tạo dựng một môi trường sống và làm việc lành mạnh

Luận điểm 4: Giải pháp để từ bỏ thói phân biệt vùng miền

-  Thay đổi nhận thức: Hiểu rằng mỗi vùng miền đều có giá trị riêng, không có nơi nào là "tốt hơn" hay "xấu hơn".

- Thay đổi hành động:

+ Tăng cường giao lưu, học hỏi: Giao lưu văn hóa, du lịch, học tập để hiểu biết hơn về các vùng miền khác.

+ Giáo dục: Nâng cao giáo dục về lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, sự đa dạng văn hóa.

+ Không chế giễu giọng nói, phong tục hay điều kiện sống của người khác.

+ Lên án hành vi phân biệt đối xử, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm, tạo môi trường sống văn minh, hòa đồng.

* Lưu ý: Trong quá trình bàn luận, học sinh kết hợp dẫn chứng thực tế

Kết bài:

+ Khẳng định lại sự cần thiết phải từ bỏ thói quen.