I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

Đọc truyện thần thoại sau:

Thần Lửa A Nhi (Agni) là một trong những vị thần lớn nhất và lâu đời nhất của Ấn Độ. Thần rất cao lớn, da thịt đỏ au, có bảy cánh tay màu sắc như cầu vồng, lưỡi dài và lanh lẹ lạ thường.

Chính thần đã tung lên trời quả cầu lửa sưởi ấm chúng ta, nung chín cây, lúa, đỗ, ngày ngày soi sáng cho chúng ta làm ăn. Chính thần thắp các vì sao lên, nếu không đêm tối sẽ sâu thẳm và rùng rợn biết bao. Thần có phép phân thân nên thần ở khắp mọi nhà, vào bếp nấu thức ăn, đốt đèn rọi trang sách. Không có thần ở trong nhà, con người sẽ đói, rét, sợ sệt, sống không khác gì loài cầm thú.

Thần có tính nóng vội, lại phải ở khắp nơi, không coi xuể công việc, nên đôi lúc vô tình gây thiệt hại cho sinh linh và hoa cỏ.

Một hôm, thần Lửa A Nhi giúp một người đốt cỏ dại ở ven rừng rồi để đó mải lo đi giúp nơi khác nữa, không về dập lửa kịp thời, lửa cháy vào rừng, lan rộng ra nhanh chóng. Trong rừng có năm mẹ con chim Đầu Rìu. Nhìn đám lứa cháy tới gần, chim mẹ kêu than: “Con mình chưa biết bay, phen này mẹ con chắc bị thiêu sống”. Nhưng rồi chim nghĩ được một kế:

– Các con ơi, đằng kia có cái hang chuột. Các con hãy vào đấy, mẹ sẽ khỏa cát lên lấp tạm, khi lửa tắt mẹ sẽ đến đón các con.

– Nhưng mẹ ơi – một con chim thưa – con chuột to lắm, nó sẽ ăn thịt chúng con mất.

– Không đâu, bé yêu ạ. Con chuột ở cái hang này đã bị diều hâu bắt rồi, chính mẹ trông thấy.

– Còn có những con chuột khác, mẹ ạ – một chim con nữa nói – Bị chuột ăn thì đau đớn và nhục nhã quá, mẹ ơi, thà chết thiêu còn hơn.

– Bị thiêu nóng lắm, các con ạ. Chỉ có một cách là mẹ xòe hai cánh ra ấp các con dưới bụng, che lửa cho các con. Mẹ sẽ chết cháy còn các con may chăng sống sót.

– Không, không mẹ ơi! Không đời nào! – bốn chú chim con đồng thanh kêu lên. Rồi chú khôn nhất nói: “Nếu mẹ chết thì chúng con cũng sẽ chết đói, chết khát thôi. Và họ Đầu Rìu nhà ta sẽ tuyệt giống, tuyệt nòi. Mẹ còn trẻ lắm. Thoát nạn này, mẹ sinh một lũ em. Mẹ hãy bay đi, bay nhanh đi, lửa đến rồi. Chúng con van mẹ”.

– Mẹ trốn một mình sao đành chứ?

– Trốn đi, trốn đi mẹ ơi! – Bốn chú chim con lại đồng thanh kêu lớn – Bay nhanh đi, nếu không chúng con đâm đầu vào lửa cho mà xem.

Mấy con chim con vỗ lạch bạch những đôi cánh chưa có lông mao lông vũ và chực xông vào lửa. Chim mẹ hoảng quá, đành phải bay đi.

Bấy giờ bốn anh em chụm đầu vào nhau kêu cầu thần Lửa.

– Thần Lửa A Nhi quảng đại ôi! Chúng con hiện nay mất mẹ, lát nữa sẽ mất xác? Rồi mẹ chúng con sẽ vì xót xa mà chết héo chết khô. Chỉ có ngài là cứu được chúng con hỡi thần A Nhi nhân hậu.

Bỗng có tiếng vang vọng từ xa:

– Các con đừng lo sợ. Tai họa sắp qua rồi. Và mẹ các con sẽ về với các con.

Đó là tiếng của Thần Lửa. Thần đã trở về và kịp nghe tiếng kêu thảm thiết của mấy chú chim con. Thần dập tắt ngay ngọn lửa hung dữ, liền đó chim Đầu Rìu mẹ cũng bay về.

Từ đó, để cảm tạ thần A Nhi nhân hậu, năm mẹ con chim Đầu Rìu đã nhuộm đỏ chùm lông mũ của mình, ngụ ý thờ Thần Lửa trên đầu.

(“Thần Lửa A Nhi” – Thần thoại Ấn Độ, Huỳnh Lý kể. Nguồn: SGK Văn lớp 6, tập 1, 1989)

Lựa chọn đáp án đúng:

Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của truyện “Thần Lửa A Nhi”? (0,5 điểm)

A. Miêu tả

B. Tự sự

C. Biểu cảm

D. Thuyết minh

Câu 2. Phát biểu nào sau đây miêu tả hình dáng của thần Lửa A Nhi? (0,5 điểm)

A. Thần Lửa A Nhi là một trong những vị thần lớn nhất và lâu đời nhất của Ấn Độ

B. Chính thần đã tung lên trời quả cầu lửa sưởi ấm chúng ta, nung chín cây, lúa, đỗ, ngày ngày soi sáng cho chúng ta làm ăn

C. Chính thần thắp các vì sao lên, nếu không đêm tối sẽ sâu thẳm và rùng rợn biết bao

D. Thần rất cao lớn, da thịt đỏ au, có bảy cánh tay màu sắc như cầu vồng, lưỡi dài và lanh lẹ lạ thường.

Câu 3. Phát biểu nào sau đây KHÔNG nói về vai trò của thần Lửa A Nhi? (0,5 điểm)

A. Chính thần đã tung lên trời quả cầu lửa sưởi ấm chúng ta, nung chín cây, lúa, đỗ, ngày ngày soi sáng cho chúng ta làm ăn

B. Chính thần thắp các vì sao lên, nếu không đêm tối sẽ sâu thẳm và rùng rợn biết bao

C. Thần có tính nóng vội, lại phải ở khắp nơi, không coi xuể công việc, nên đôi lúc vô tình gây thiệt hại cho sinh linh và hoa cỏ.

D. Thần có phép phân thân nên thần ở khắp mọi nhà, vào bếp nấu thức ăn, đốt đèn rọi trang sách.

Câu 4. Chi tiết nào thể hiện lòng biết ơn của năm mẹ con nhà chim Đầu Rìu đối với thần Lửa A Nhi? (0,5 điểm)

A. Bấy giờ bốn anh em chụm đầu vào nhau kêu cầu thần Lửa.

B. Thần dập tắt ngay ngọn lửa hung dữ, liền đó chim Đầu Rìu mẹ cũng bay về

C. Năm mẹ con chim Đầu Rìu đã nhuộm đỏ chùm lông mũ của mình

D. Chỉ có ngài là cứu được chúng con hỡi thần A Nhi nhân hậu

Câu 5. Phát biểu nào sau đây nêu đúng trình tự diễn biến của các sự kiện trong truyện “Thần Lửa A Nhi”? (0,5 điểm)

A. Thần có vai trò to lớn đối với cuộc sống – Thần phải đi khắp nơi nên nhiều khi coi việc không xuể – Thần vô tình gây ra đám cháy rừng, đe dọa mạng sống của gia đình lũ chim Đầu Rìu – Sau đó thần đã kịp trở về để cứu sống năm mẹ con chim Đầu Rìu

B. Thần có vai trò to lớn đối với cuộc sống – Thần vô tình gây ra đám cháy rừng, đe dọa mạng sống của gia đình lũ chim Đầu Rìu – Sau đó thần đã kịp trở về để cứu sống năm mẹ con chim Đầu Rìu – Thần phải đi khắp nơi nên nhiều khi coi việc không xuể

C. Thần có vai trò to lớn đối với cuộc sống – Sau đó thần đã kịp trở về để cứu sống năm mẹ con chim Đầu Rìu – Thần phải đi khắp nơi nên nhiều khi coi việc không xuể – Thần vô tình gây ra đám cháy rừng, đe dọa mạng sống của gia đình lũ chim Đầu Rìu

D. Thần có vai trò to lớn đối với cuộc sống – Thần phải đi khắp nơi nên nhiều khi coi việc không xuể - Thần vô tình gây ra đám cháy rừng, đe dọa mạng sống của gia đình lũ chim Đầu Rìu – Sau đó thần đã kịp trở về để cứu sống năm mẹ con chim Đầu Rìu – Năm mẹ con nhà chim Đầu Rìu đã nhuộm đỏ chùm lông mũ của mình để kính thờ thần Lửa A Nhi.

Câu 6. Tác giả dân gian đã sáng tạo ra hình ảnh thần Lửa A Nhi nhằm mục đích gì? (0,5 điểm)

A. Ca ngợi vai trò to lớn của lửa đối với cuộc sống của con người

B. Lí giải hiện tượng hỏa hoạn

C. Lí giải đặc điểm của lũ chim Đầu Rìu

D. Cả ba đáp án trên

Câu 7. Qua hình ảnh thần Lửa A Nhi, bạn thấy người Ấn Độ quan niệm như thế nào về nhân cách của một vị thần? (0,5 điểm)

A. Họ là những người có vóc dáng khổng lồ

B. Họ là những người có quyền phép vô biên

C. Họ là những người có lòng thương yêu đối với muôn loài

D. Họ là những người quá bận rộn với công việc

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện các yêu cầu:

Câu 8. Hành động nào của thần Lửa A Nhi ở câu chuyện gây cho bạn ấn tượng sâu đậm nhất? Lí giải? (0,5 điểm)

Câu 9. Bạn có nhận xét về tình mẫu tử của mẹ con chim Đầu Rìu trong truyện? (1,0 điểm)

Câu 10. Bạn có suy nghĩ gì về vai trò của lửa đối với cuộc sống con người? (Viết khoảng 5-7 dòng)

II. LÀM VĂN (4,0 điểm)

Bạn hãy viết một bài văn nghị luận phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện thần thoại “Thần Lửa A Nhi”.

ĐÁP ÁN ĐỀ 2