PHÂN TÍCH CHỦ ĐỀ VÀ NGHỆ THUẬT CỦA TRUYỆN “NHỮNG CHÚ CHIM GÁC MÁI” - NGUYỄN MINH NHẬT

Cuộc sống không phải lúc nào cũng hoàn hảo, thuận theo điều ta muốn. Có những thứ ta hy vọng rồi lại thất vọng. Vậy nên để có thể vượt qua, kiếm tìm niềm vui trong cuộc sống ta cần phải có thái độ sống tích cực. Truyện “Những chú chim gác mái” của Nguyễn Minh Nhật đã đề cao vai trò của lối sống tích cực, lạc quan trước những bất định trong cuộc sống qua một số hình thức nghệ thuật độc đáo.

Điểm đặc sắc của tác phẩm trước hết là cách xây dựng chủ đề. Thái độ sống tích cực, lạc quan trước nghịch cảnh. Khai thác chủ đề này, nhà văn Nguyễn Minh Nhật thực sự đã tạo nên một niềm đồng viên tinh thần to lớn. Mượn câu chuyện bé An trượt tốt nghiệp 12 để khắc họa rõ cách đối diện với một tình huống bất ngờ của các nhân vật trong truyện. Nhận được kết quả tốt nghiệp, An không buồn cũng không vui bởi cậu đã lường trước được. Rớt tốt nghiệp chắc hẳn là một nỗi đau tinh thần khá lớn đối với các cô cậu tuổi 17 nhưng đối với An đó không phải là sự kết thúc, An chọn lựa làm việc trong một tiệm sửa xe để học tập, kiếm nghề nghiệp cho tương lai. Bên cạnh đó, mẹ của An khi nghe con rớt tốt nghiệp vẫn đủ bình tĩnh để động viên, san sẻ, tạo niềm tin cho con vững bước trước sự lựa chọn của mình. Ngoài ra người bạn tên Giang của An cũng rất tinh tế tin tưởng, ủng hộ sự lựa chọn của An. Nhìn chung câu chuyện khá nhẹ nhàng, khẳng định vai trò của việc ta thấu hiểu chính mình để sống tích cực hơn. Chủ đề khá mới, phù hợp với lứa tuổi thanh, thiếu niên đang đứng trước sự lựa chọn của bản thân.

Chủ đề đậm chất nhân văn, gợi ra những thông điệp ý nghĩa được tác giả thể hiện qua các hình thức nghệ thuật giản dị nhưng đầy độc đáo.

Trước hết về cách xây dựng cốt truyện, so với các truyện hiện đại truyện “Những chú chim gác mái” có cốt truyện tuyến tính khá đơn giản, dễ hiểu. Chuỗi sự kiện được sắp xếp theo trình tự thời gian. Bắt đầu bằng tình huống An biết tin trượt tốt nghiệp đến An tìm thấy mục tiêu của mình trong tương lai. Cốt truyện không quá cầu kì nhưng cũng đủ để gửi gắm thông điệp ý nghĩa về thái độ sống tích cực.

Tiếp đến là nghệ thuật xây dựng nhân vật, nhân vật trong truyện được xem là đứa con tinh thần của nhà văn, nhà văn gửi gắm trong đó những tư tưởng, quan niệm về cuộc sống. Nắm bắt được tâm lý lứa tuổi mới lớn, nhà văn Nguyễn Minh Nhật đã xây hình tượng nhân vật An mang trong mình khát vọng tuổi trẻ. Dẫu biết mình học không giỏi nhưng An vẫn kiên cường, phấn đấu cho tương lai. Nhân vật người mẹ cũng góp phần làm nổi bật chủ đề của văn bản bởi cách ứng xử bình tĩnh, đầy sẻ chia trước nghịch cảnh của con. Nhìn chung cách xây dựng cũng khá đơn giản, chủ yếu thông qua lời nói, hành động chứ không khắc họa thế giới nội tâm.

Một điểm đặc về nghệ thuật không thể thiếu là chi tiết “những chú chim gác mái bay về phía mặt trời”. Hình ảnh những chú chim gác mái là biểu tưởng cho tự do, khát vọng, lý tưởng sống cao đẹp. Nó cũng giống như khát vọng tuổi 17 của An đầy nhiệt huyết. Ngoài ra cách sử dụng ngôi kể thứ ba, ngôn ngữ giản dị cũng góp phần thể hiện chủ đề của truyện kể.

Bằng lối kể chuyện đơn giản, xúc tích đã gửi gắm cho người đọc thông điệp quý giá về cách ứng xử trước khó khăn, nghịch cảnh. Qua câu chuyện tôi hiểu thêm về giá trị của lối sống tích cực, lạc quan.