DÒNG SÔNG MẶC ÁO

(Nguyễn Trọng Tạo)*

Dòng sông mới điệu làm sao
Nắng lên mặc áo lụa đào thướt tha
Trưa về trời rộng bao la
Áo xanh sông mặc như là mới may
Chiều trôi thơ thẩn áng mây
Cài lên màu áo hây hây ráng vàng
Đêm thêu trước ngực vầng trăng
Trên nền nhung tím trăm ngàn sao lên
Khuya rồi sông mặc áo đen
Nép trong rừng bưởi, lặng yên đôi bờ.

Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ
Dòng sông đã mặc bao giờ, áo hoa?
Ngước lên bỗng gặp la đà
Ngàn hoa bưởi trắng nở nhoà áo ai…

Hà Tĩnh, 1972

* Nguyễn Trọng Tạo (25 tháng 8 năm 1947 – 7 tháng 1 năm 2019) là nhà thơ, nhạc sĩ, nhà báo, họa sĩ vẽ bìa sách Việt Nam; nguyên Trưởng ban biên tập báo Thơ thuộc Báo Văn nghệ, (Hội Nhà văn Việt Nam, 2003–2004) và là tác giả của những tập thơ, trường ca như Đồng dao cho người lớn, Nương Thân, Thế giới không còn trăng, Con đường của những vì sao (Trường ca Đồng Lộc), những bài hát “Làng Quan Họ quê tôi”, “Khúc hát sông quê”, “Đôi mắt đò ngang”, tác giả Biểu tượng Ngày thơ Việt Nam, Cờ thơ.

Trả lời các câu hỏi sau: dòng sô

Câu 1: Xác định thể thơ của bài thơ và chủ thể trữ tình của bài thơ?

Câu 2  Hình ảnh dòng sông đã được tác giả miêu tả theo trình tự thời gian nào?

Câu 3: Nêu tác dụng của việc sử dụng câu hỏi tu từ trong câu thơ sau:

Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ

Dòng sông đã mặc bao giờ, áo hoa?

Câu 4: Xác định cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Câu 5: Qua bài thơ, anh/chị cảm nhận gì về vẻ đẹp tâm hồn tác giả?

Câu 6: Nhận xét cấu tứ của bài thơ.

GỢI Ý ĐÁP ÁN: ng mặc áo ; đọc hiểu dòng sông mặc áo

Câu 1: Xác định thể thơ của bài thơ và chủ thể trữ tình của bài thơ?

- Thể thơ lục bát

- Chủ thể trữ tình ẩn

Câu 2  Hình ảnh dòng sông đã được tác giả miêu tả theo trình tự thời gian nào?

- Hình ảnh dòng sông đã được tác giả miêu tả theo trình tự thời gian : sáng – trưa – chiều – đêm – khuya – sáng.

Câu 3.: Nêu tác dụng của việc sử dụng câu hỏi tu từ trong câu thơ sau:

Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ

Dòng sông đã mặc bao giờ, áo hoa?

– Câu hỏi tu từ: dòng sông đã mặc bao giờ, áo hoa?

– Tác dụng:

+ Nhằm bộc lộ cảm xúc ngỡ ngàng thú vị trước vẻ đẹp rực rỡ, thơm tho của dòng sông.

+ Thể hiện tình cảm yêu mến dòng sông quê hương của tác giả.

Câu 4: Xác định cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

- Tình cảm yêu mến, ngỡ ngàng trước hương sắc của dòng sống quê hương. 

Câu 5: Qua bài thơ, anh/chị cảm nhận gì về vẻ đẹp tâm hồn tác giả?

Qua bài thơ, ta có cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn tác giả:

– Nhà thơ là người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết.

– Đó cũng là biểu hiện của tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống và yêu quê hương đất nước

Câu 6: Nhận xét cấu tứ của bài thơ.

 Bài thơ có cấu tứ độc đáo

– Mạch cảm xúc bao trùm là tình yêu tha thiết dòng sông quê hương.

– Cách tổ chức cấu tứ:

+ Cái tôi trữ tình bộc lộ tình yêu dòng sông quê hương qua sự cảm nhận những vẻ đẹp đa dạng, phong phú của dòng sông ở các thời điểm trong ngày: Sáng – trưa – chiều – đêm – khuya – sáng.

+ Các đoạn được sắp xếp theo trình tự thời gian. Kết thúc vào buổi sáng, thời điểm bắt đầu ngày mới và tạo nên kết cấu vòng tròn khép kín của bài thơ, diễn tả vẻ đẹp tròn đầy và sức sống luân hồi mãnh liệt của thiên nhiên quê hương.