ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA MÔN NGỮ VĂN 2025 - THỜI GIAN LÀM BÀI 120 PHÚT 

I. ĐỌC HIỂU (4 điểm)

Đọc văn bản sau:

  KHÔNG THEO LỐI MÒN

(1) Jonathan, một người có bộ óc thông minh, nhanh nhạy trong những phân tích về tình hình kinh tế, ông sống và làm việc hết sức chăm chỉ. Hiện Jonathan đang là một tỉ phú. Và Authur cũng là một người có trí thông minh không kém, chỉ cần ba mươi phút để giải ô chữ của tờ NewYork Times, phân tích tình hình kinh tế Mĩ Latinh trong vòng nửa giờ và tính nhẩm nhanh hơn hầu hết mọi người dù họ có dùng máy tính. Nhưng hiện giờ, Authur đang là tài xế của Jonathan. Điều gì giúp Jonathan đường hoàng ngồi ở băng ghế sau của xe limousine còn Authur thì ở phía trước cầm lái? Điều gì phân chia mức độ thành đạt của họ? Điều gì giải thích sự khác biệt giữa thành công và thất bại?

  (2) Câu trả lời nằm trong khuôn khổ một cuộc nghiên cứu của trường đại học Standford. Những nhà nghiên cứu tập hợp thật đông những trẻ em từ 4 đến 6 tuổi, sau đó đưa chúng vào một căn phòng và mỗi em được phát một viên kẹo. Chúng được giao ước: có thể ăn viên kẹo ngay lập tức hoặc chờ thêm mười lăm phút nữa sẽ được thưởng thêm một viên kẹo cho sự chờ đợi. Một vài em ăn kẹo ngay lúc đó. Những em khác thì cố chờ đợi để có phần kẹo nhiều hơn. Nhưng ý nghĩa thực sự của cuộc nghiên cứu chỉ đến mười năm sau đó, qua điều tra và theo dõi sự trưởng thành của các em. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng những đứa trẻ kiên trì chờ đợi phần thưởng đã trưởng thành và thành đạt hơn so với những trẻ vội ăn ngay viên kẹo.

  (3) Điều đó được giải thích ra sao? Điểm khác biệt mấu chốt giữa thành công và thất bại không chỉ đơn thuần là làm việc chăm chỉ hay sở hữu bộ óc của thiên tài mà đó chính là khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời. Những người kiềm chế được sự cám dỗ của “những viên kẹo ngọt” trên đường đời thường vươn tới đỉnh cao thành công. Ngược lại, những ai vội ăn hết phần kẹo mình đang có thì sớm hay muộn cũng sẽ rơi vào cảnh thiếu thốn, cùng kiệt. (…) Có thể nói, cuộc đời như một viên kẹo thơm ngọt, nhưng khi nào thưởng thức và thưởng thức nó như thế nào thì đó là điều chúng ta phải tìm hiểu.

         (Joachim de Posada & Ellen Singer – Không theo lối mòn, NXB Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh, 2016, tr.03)

Câu 1: Xác định luận đề trong văn bản.

Câu 2: Xác định luận điểm được trình bày trong văn bản.

Câu 3: Chỉ ra lí lẽ, bằng chứng để làm sáng rõ cho luận điểm. Phân tích vai trò của lí lẽ, bằng chứng trong việc làm sáng tỏ luận điểm.

Câu 4: Chỉ ra 1 thao tác nghị luận trong đoạn (2). Phân tích tác dụng của thao tác lập luận đó trong đoạn văn.

Câu 5: Anh chị có đồng tình với quan điểm “Điểm khác biệt mấu chốt giữa thành công và thất bại không chỉ đơn thuần là làm việc chăm chỉ hay sở hữu bộ óc của thiên tài mà đó chính là khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời.”

II. VIẾT  (6 điểm)
Câu 1 (2 điểm): Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ), phân tích, đánh giá khổ thơ sau

Đường con đi dài rộng rất nhiều
Năm tháng nụ xanh giữ cây vươn thẳng

Trời xanh đấy nhưng chẳng bao giờ lặng
Chỉ có con mới nâng nổi chính mình.

Chẳng có gì tự đến – Hãy đinh ninh.

(Không có gì tự đến đâu con, Nguyễn Đăng Tấn, Lời ru vầng trăng, NXB Lao Động, 2000, Trang 42)

* Chú thích:

- Nguyễn Đăng Tấn là một nhà báo, một nhà thơ với phong cách thơ bình dị nhưng giàu chất triết lí, thể hiện những suy ngẫm, trăn trở về tình yêu thương, về lẽ sống của con người.

- Bài thơ “Không có gì tự đến đâu con”, được nhà thơ Nguyễn Đăng Tấn viết tặng con là Nguyễn Đăng Tiến vào khoảng năm 1995, khi Tiến đang học lớp 3. Bài thơ được in trong tập thơ “Lời ru vầng trăng”, xuất bản năm 2000.

Câu 2 (4 điểm): Từ góc nhìn của người trẻ, anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bàn về vai trò của của tính kỉ luật đối với thành công của mỗi người.

GỢI Ý ĐÁP ÁN:

1. Đọc hiểu

Câu 1: Xác định luận đề trong văn bản.

- Sự khác nhau giữa thành công và thất bại

Câu 2: Xác định luận điểm được trình bày trong văn bản.

-  Điểm khác biệt mấu chốt giữa thành công và thất bại không chỉ đơn thuần là làm việc chăm chỉ hay sở hữu bộ óc của thiên tài mà đó chính là khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời.

Câu 3: Chỉ ra lí lẽ, bằng chứng để làm sáng rõ cho luận điểm. Phân tích vai trò của lí lẽ, bằng chứng trong việc làm sáng tỏ luận điểm.

Lí lẽ: 

+ Những người kiềm chế được sự cám dỗ của “những viên kẹo ngọt” trên đường đời thường vươn tới đỉnh cao thành công.

+ Những ai vội ăn hết phần kẹo mình đang có thì sớm hay muộn cũng sẽ rơi vào cảnh thiếu thốn, cùng kiệt.

+ Cuộc đời như một viên kẹo thơm ngọt, nhưng khi nào thưởng thức và thưởng thức nó như thế nào thì đó là điều chúng ta phải tìm hiểu.

- Tác dụng của lí lẽ: tạo nên sự chặt chẽ, hợp lí, làm sáng tỏ các khía cạnh của khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời để vươn đến thành công. Đồng thời tạo sự mạch lạc cho văn bản.

- Bằng chứng:

+ Số phận của Jonathan và Authur

+ Cuộc nghiên cứu của trường đại học Standford

- Vai trò của bằng chứng: Tạo nên sự tin cậy, thuyết phục, giúp cho quan điểm về sự khác biệt giữa thành công và thất bại có cơ sở khoa học và thực tiễn.

Câu 4: Chỉ ra 1 thao tác nghị luận trong đoạn (2). Phân tích tác dụng của thao tác lập luận đó trong đoạn văn.

- Thao tác lập luận phân tích.

- Tác dụng: Tác giả đưa ra cuộc nghiên cứu của trường đại học Standford, sau đó phân tích cách những đứa trẻ ăn các viên kẹo để từ đó đi đến kết luận những đứa trẻ kiên trì chờ đợi phần thưởng đã thành đạt hơn những đứa trẻ ăn vội viên kẹo.

Câu 5: Anh chị có đồng tình với quan điểm “Điểm khác biệt mấu chốt giữa thành công và thất bại không chỉ đơn thuần là làm việc chăm chỉ hay sở hữu bộ óc của thiên tài mà đó chính là khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời.”

+ Em đồng tình với quan điểm trên.

+ Khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời giúp chúng ta có thời gian suy ngẫm, nhìn nhận lại sự việc để có phương hướng giải quyết tốt. Những suy nghĩ, hành động bộc phát thường tiềm ẩn những rủi ro cao.