ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA MÔN NGỮ VĂN 2025 - THỜI GIAN LÀM BÀI 120 PHÚT 

I. ĐỌC HIỂU (4 điểm)

Đọc văn bản sau:

 MỘT CƠN GIẬN

(Trích)

Thạch Lam

(Tóm tắt phần trước: Thanh cùng những người bạn trò chuyện về những cơn giận và hậu quả của nó. Thanh cũng kể câu chuyện làm cho anh ân hận mãi. Vì sự bực tức không rõ nguyên nhân từ trước, cộng thêm việc mặc cả không thành và những lời nói khó chịu của người phu xe, cơn giận của Thanh lên đến đỉnh điểm. Trên đường đi, gặp cảnh sát, vì muốn trả thù, Thanh đã nói những điều bất lợi cho người phu xe, khiến anh ta phải chịu nộp phạt và bị thu xe. Sau hôm đó, cơn giận của anh cũng đã hết nhưng trong lòng lại dâng lên nỗi day dứt, kéo dài đến mấy ngày sau. Chính vì thế Thanh đã đi tìm đến nhà của người kéo xe đó.)

Lần ấy là lần đầu tôi bước vào một chỗ nghèo nàn, khổ sở như thế. Các anh thử tưởng tượng một dãy nhà lụp xụp và thấp lè tè, xiêu vẹo trên bờ một cái đầm mà nước đen và hôi hám tràn cả vào đến thềm nhà.[…]

Người phu xe Dư ở trong ấy. Tôi cúi mình bước vào, chỉ thấy tối như bưng lấy mắt và thấy hơi ẩm lạnh thấm vào tận trong mình. Có tiếng người đàn bà sẽ¹ hỏi:

- Bẩm thầy muốn gì?

Khi mắt đã quen tối, tôi nhận thấy người đàn bà vừa hỏi, một bà già ở mép một chiếc giường tre mục nát kê ở sát tường. Sau lưng bà này, một người đàn bà nữa ngồi ôm trong lòng một vật gì hơi động đậy. Cả hai cùng ngước mắt lên nhìn tôi một cách ngạc nhiên và đầu họ chạm vào mái nhà thấp, đầy những mảnh giẻ rách nát vắt trên xà².

- Bác Dư có nhà không?

- Bẩm, chú nó đi về quê vắng từ hôm nọ.

Một vẻ sợ hãi thoáng qua trên mặt đủ tỏ³ cho tôi biết họ không nói thật, tôi giảng giải:

- Không, cụ cứ nói thật cho tôi biết. Tôi đến để giúp bác ta chứ không có ý gì khác. Bà cụ nhìn tôi nghĩ ngợi một lát rồi nói:

- Thế thầy đã biết việc chú nó bị bắt xe hôm nọ? Tôi gật đầu ra hiệu cho bà cụ cứ nói.

- Hôm ấy cai⁴ nói phải đem tiền lên nộp phạt để chuộc xe về. Chú nó đã xin khất với cai để rồi trả dần số tiền đó. Nhưng nó nhất định không nghe, bắt phải trả một nửa ngay. Khốn nạn, thì lấy đâu ra mà trả. Thế là bị nó đánh một trận thừa sống thiếu chết thầy ạ. Khi về đây lê đi không được nữa. Thế mà nó còn bắt mai phải trả ngay.

Người đàn bà ngồi trong cất tiếng ốm yếu nói theo:

- Nó còn bảo hễ không trả nó sẽ bắt lấy thẻ⁵.

- Thế bây giờ bác ta đâu? Bà cụ trả lời:

- Đi ngay từ hôm ấy, mà không biết đi đâu. Đã ba hôm nay chúng tôi dò mà không thấy. Chắc là sợ cai không dám về nữa, dù có về mà không có tiền cũng chết với nó. Thật cũng là cái vạ; nghe đâu chú nó nói hôm ấy tại người khách đi xe không biết nói với người đội xếp⁶ thế nào mới bị bắt, chớ không cũng chẳng việc gì.

Tôi yên lặng.

- Tội nghiệp cho vợ con chú đây, ốm đã mấy ngày hôm nay không có thuốc. Đứa cháu⁷ không biết có qua khỏi được không.

Tôi đứng lại gần xem.

- Cháu nó sài⁸ đã hơn một tháng nay. Hôm nọ đã đỡ. Mấy hôm nay vì không có tiền mua thuốc lại tăng. Ông lang bảo cháu khó qua khỏi được.

Người mẹ nói xong nấc lên một tiếng rồi nức nở khóc.

Cái cảnh đau thương ấy làm tôi rơm rớm nước mắt. Một cảm giác nghẹn ngào đưa lên chẹn lấy cổ. Tôi lấy tờ giấy bạc năm đồng đưa cho người mẹ, rồi vội vàng bước ra cửa, để mặc hai người nhìn theo ngờ vực. […]

(Thạch Lam – Một cơn giận, in trong Tuyển tập Thạch Lam, NXB Văn học, H: 2020, tr.59-62)

Chú thích:

1 Sẽ: có nghĩa là nhẹ nhàng, thỏ thẻ.

2 Xà: một bộ phận quan trọng của nhà, có chức năng nâng đỡ mái nhà, thường làm bằng gỗ hoặc bê tông cốt thép

3 Tỏ: hiểu rõ, biết rõ, trông thấy rõ

4 Cai: người trông coi những người lao động làm thuê; ở đây chỉ người quản lý đội xe.

5 Thẻ: thẻ căn cước, một loại giấy thông hành xác định nguồn gốc, lai lịch của cá nhân.

6 Đội xếp (từ cũ, khẩu ngữ): lính cảnh sát thời Pháp thuộc.

7 Đứa cháu: trong câu này, ý chỉ con người phu xe.

8 Sài: tên gọi chung các bệnh nội khoa lâu khỏi ở trẻ em.

Trả lời các câu hỏi:

Câu 1: Nêu căn cứ để xác định ngôi kể trong văn bản trên.

Câu 2: Theo văn bản, vì sao nhân vật tôi muốn trả thù người phu xe.

Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn“Tôi cúi mình bước vào, chỉ thấy tối như bưng lấy mắt và thấy hơi ẩm lạnh thấm vào tận trong mình.”

Câu 4:  Anh/ chị có nhận xét gì về hành động của nhân vật tôi “Tôi lấy tờ giấy bạc năm đồng đưa cho người mẹ, rồi vội vàng bước ra cửa, để mặc hai người nhìn theo ngờ vực.” ở cuối đoạn trích.

Câu 5: Qua trải nghiệm đáng buồn của nhân vật “tôi” trong văn bản, theo anh/ chị, cảm xúc giận dữ có phải hoàn toàn là tiêu cực hay không? Vì sao?

II. VIẾT  (6 điểm)
Câu 1 (2 điểm): Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ), phân tích, đánh giá sự thay đổi trong cảm xúc và thái độ của nhân vật “tôi” khi đến thăm nhà người phu xe trong truyện ngắn ở phần Đọc hiểu.

Câu 2 (4 điểm): Dưới góc nhìn của tuổi trẻ, anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về vai trò của việc làm chủ cảm xúc trong cuộc sống.

GỢI Ý ĐÁP ÁN:

Câu 1: Nêu căn cứ để xác định ngôi kể trong văn bản trên.

- Ngôi kể thứ nhất

- Căn cứ: người kể chuyện xưng tôi kể lại câu chuyện của chính mình

Câu 2: Theo văn bản, vì sao nhân vật tôi muốn trả thù người phu xe.

- Nhân vật tôi muốn trả thù người phu xe vì sự bực tức không rõ nguyên nhân từ trước, cộng thêm việc mặc cả không thành và những lời nói khó chịu của người phu xe, cơn giận của Thanh lên đến đỉnh điểm.

Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn“Tôi cúi mình bước vào, chỉ thấy tối như bưng lấy mắt và thấy hơi ẩm lạnh thấm vào tận trong mình.”

- Biện pháp tu từ: So sánh – “tối như bưng lấy mắt”.

- Tác dụng: Gợi tả chân thực cảm giác tối tăm, ngột ngạt, nghèo nàn, ẩm thấp trong căn nhà người phu xe.Từ đó khơi gợi sự thương cảm và thái độ thức tỉnh nơi nhân vật “tôi”. Tăng tính gợi hình, gợi cảm, tăng hiệu quả cho sự diễn đạt.

Câu 4:  Anh/ chị có nhận xét gì về hành động của nhân vật tôi “Tôi lấy tờ giấy bạc năm đồng đưa cho người mẹ, rồi vội vàng bước ra cửa, để mặc hai người nhìn theo ngờ vực.” ở cuối đoạn trích.

+ Hành động đưa đưa tiền thể hiện sự lòng trắc ẩn, muốn giúp đỡ, bù đắp phần nào nỗi đau mà người phu xe và gia đình đang chịu đựng.

+ Hành động “vội vàng bước ra cửa, để mặc hai người nhìn theo ngờ vực” cho thấy nhân vật “tôi” đang có tâm trạng bối rối, xấu hổ và day dứt.

=> Hành động này thể hiện sự thức tỉnh lương tâm, nhưng cũng cho thấy “tôi” chưa đủ can đảm để trực tiếp đối mặt hay xin lỗi người bị mình làm tổn thương.

Câu 5: Qua trải nghiệm đáng buồn của nhân vật “tôi” trong văn bản, theo anh/ chị, cảm xúc giận dữ có phải hoàn toàn là tiêu cực hay không? Vì sao?

Cảm giác giận dữ không hoàn toàn là tiêu cực. Bởi vì:

+ Giận dữ là một cảm xúc tự nhiên của con người trước những điều bất công, những điều khiến ta cảm thấy tổn thương hoặc không hài lòng

+ Khi con người có sự giận dữ tức là họ có những suy nghĩ riêng, cần được lắng nghe, thấu hiểu.

+ Tuy nhiên, chúng ta cần biết kiểm soát cơn giận dữ của bản thân để tránh những lời nói, những việc làm khiến người khác tổn thương.

Tài liệu miễn phí - khi sao chép vui lòng dẫn nguồn: https://hocvancungricky.com

Theo dõi page facebook của chúng tôi để cập nhật bài đăng mới:  Học văn cùng Ricky
https://www.facebook.com/profile.php?id=100080510234503