TỪ ẤY - TỐ HỮU
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim...
Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ...
Chú thích: Tố Hữu (1920-2002) tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành, quê ở Huế. Là một nhà thơ - chiến sĩ có lí tưởng sống cao đẹp, có nhiều đóng góp quan trọng cho sự nghiệp thơ ca cách mạng.
- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được viết vào tháng 7/1938, khi nhà thơ được kết nạp Đảng. Đây là bài thơ mở đầu cho phần “Máu lửa” trong tập thơ Từ ấy của Tố Hữu.
Trả lời các câu hỏi:
Câu 1: Xác định chủ thể trữ tình và thể thơ của văn bản.
Câu 2: Nêu cảm hứng chủ đạo của văn bản.
Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong khổ thơ 1
Câu 4: Nhận xét cấu tứ của văn bản.
Hướng dẫn trả lời:
Câu 1: Xác định chủ thể trữ tình và thể thơ của văn bản.
- Thể thơ 7 chữ
- Chủ thể trữ tình trực tiếp qua đại từ nhân xưng “tôi”
Câu 2: Nêu cảm hứng chủ đạo của văn bản.
- Niềm vui sướng, say mê của người thanh niên yêu nước khi gặp ánh sáng của cách mạng
Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong khổ thơ 1
- Ẩn dụ : nắng hạ ; mặt trời chân lí: ánh sáng, lí tưởng của cách mạng
- Tác dụng: Nhấn mạnh ánh sáng, lí tưởng của cách mạng đã mở trong tâm hồn nhà thơ một nhận thức mới, niềm vui mới, thể hiện sự trân trọng biết ơn của Tố Hữu dành cho cách mạng. Tăng sức gợi hình, gợi cảm, tạo sự liên tưởng cho người đọc.
- Biện pháp tu từ so sánh: Hồn tôi - vườn hoa lá
+ Tác dụng: khẳng định tâm hồn tràn đầy sức sống, âm thanh, hương sắc, niềm vui khi được giác ngộ lí tưởng cách mạng.
Câu 4: Nhận xét cấu tứ của văn bản.
*Cách triển khai mạch cảm xúc: Mạch cảm xúc của bài thơ đi từ niềm vui sướng, say mê khi bắt gặp lí tưởng cách mạng đến những chuyển biến nhận thức mới về lẽ sống, ý thức trách nhiệm trước cuộc đời, tấm lòng chan chứa yêu thương với những mảnh đời bất hạnh.
*Cách triển khai hình tượng
- Mở đầu bài thơ là những hình ảnh biểu trưng cho lí tưởng cách mạng “nắng hạ”, “mặt trời chân lí”, “vườn hoa lá” để diễn tả những tác động mạnh mẽ đến nhận thức, tâm hồn của nhà thơ. Tiếp đến là những hình ảnh thơ đại diện cho cộng đồng “khối đời”, “kiếp phôi pha”, “em nhỏ” để thể hiện những chuyển biến mới về ý thức trách nhiệm với cộng đồng, kết nối yêu thương với quần chúng nhân dân.
