NLXH: Overthinking –  phổ biến ở người trẻ

        Xã hội ngày càng phát triển đồng nghĩa với việc áp lực ngày càng gia tăng. Đi kèm với những áp lực ấy là các vấn đề về sức khỏe tinh thần như rối loạn lo âu, trầm cảm hay rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Mà một trong những biểu hiện sớm nhất của chúng chính là suy nghĩ quá mức (overthinking). Đây là vấn đề đặc biệt phổ biến ở người trẻ hiện nay.

      Overthinking nghĩa là trạng thái tâm lý khi con người suy nghĩ quá nhiều về một vấn đề, dù lớn hay nhỏ. Người bị overthinking thường cứ nghĩ đi nghĩ lại về chuyện đã qua hoặc lo sợ điều chưa xảy ra. Họ luôn muốn mọi thứ thật hoàn hảo nên hay tự tạo áp lực cho bản thân.Người bị overthinking hay lo lắng và không tập trung được vào việc đang làm.Nếu kéo dài overthinking sẽ khiến con người mắc kẹt trong chính suy nghĩ của mình, sống giữa lo âu và mệt mỏi triền miên.

        Trước hết, nguyên nhân quan trọng nhất là áp lực xã hội và thành tích. Giới trẻ ngày nay phải đối mặt với kỳ vọng cao từ gia đình, học tập và công việc. Họ sợ thất bại, sợ bị tụt lại, nên luôn suy nghĩ quá nhiều trước mỗi quyết định. Bên cạnh đó, đáng lo ngại nhất là mạng xã hội và các nguồn thông tin truyền thông – con dao hai lưỡi mang cả tiêu cực và tích cực đến cho những người trẻ, mắc kẹt trong những suy nghĩ phải trở thành người này người kia tạo thành những áp lực vô hình không đáng có, lo lắng cho tương lai mà suy nghĩ nhiều, tự dằn vặt chính bản thân mình khi thất bại. Một phần cũng là do tích cách cá nhân, sống lâu trong môi trường tiêu cực nên bị ảnh hưởng ít nhiều. Và một yếu tố nhỏ nữa là liên quan đến các vấn đề về tâm lí ngay bên trong con người, đã có những mầm mống để hình thành những suy nghĩ thái quá tiêu cực.Ngoài ra, thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc cũng là nguyên nhân sâu xa.Vậy có thể thấy được rằng “Overthinking” ngày càng phổ biến ở giới trẻ vì họ đang sống trong một môi trường áp lực cao, kết nối liên tục, nhưng thiếu sự cân bằng tâm lý. Đó là hệ quả của sự thay đổi xã hội nhanh chóng mà tâm lý con người chưa kịp thích nghi.Tại kho lưu trữ tài liệu học thuật trên thế giới (Google Scholar), từ khóa “Status overthinking of young” (tình trạng suy nghĩ quá mức của giới trẻ) đã hiển thị khoảng 14 nghìn kết quả, bài báo nghiên cứu trực tiếp và gián tiếp trên các khía cạnh khác nhau về vấn đề này đến từ các nhà xã hội học, tâm lý học.Bên cạnh đó,ta cũng có thể thấy trên các trang mạng xã hội như TikTok, Instagram luôn tràn ngập nội dung về “mental health”, “overthinking”, “anxiety” – cho thấy mức độ lan tỏa và đồng cảm mạnh mẽ trong giới trẻ.Điều này cho thấy, đây là một chủ đề thu hút sự bàn luận, nghiên cứu mà hội chứng overthinking đang “chiếm sóng” trong tâm trí của giới trẻ hiện đại.

     Tình trạng suy nghĩ nhiều có thể sẽ dẫn đến các tác hại đến cuộc sống và tinh thần của người trẻ.Trước hết,nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tâm lý. Khi não bộ liên tục hoạt động mà không được nghỉ ngơi, cơ thể sẽ tiết ra các hormone gây căng thẳng dẫn đến mệt mỏi, mất ngủ, lo âu và thậm chí là trầm cảm.Thêm vào đó, overthinking làm giảm hiệu suất học tập và công việc.Người mắc thói quen này thường rơi vào trạng thái “phân tích đến tê liệt”, khiến hiệu quả công việc giảm sút, tinh thần sáng tạo bị kìm hãm.Không chỉ vậy, overthinking còn làm tổn hại các mối quan hệ xã hội.Người suy nghĩ quá nhiều thường nhạy cảm, dễ hiểu lầm và sợ bị đánh giá. Điều đó khiến họ dần xa cách bạn bè, thu mình và cảm thấy cô đơn ngay cả khi ở giữa đám đông.Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA, 2023), hơn 60% thanh niên bị overthinking có dấu hiệu lo âu hoặc rối loạn giấc ngủ.Hay nghiên cứu của Đại học Michigan cho thấy người thường xuyên suy nghĩ quá mức có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn 3 lần so với người bình thường.Và ngay tại Việt Nam,Bệnh viện Bạch Mai năm 2020 đã ghi nhận số lượng người trẻ đến khám vì stress, lo âu và trầm cảm tăng mạnh, trong đó phần lớn xuất phát từ thói quen “nghĩ quá nhiều”.

Ngoài ra, trên thực tế, có nhiều bạn trẻ tự lầm tưởng mình mắc chứng overthinking khi phải đối mặt với các tình trạng như lo âu, nghĩ nhiều về một vấn đề nhỏ, thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc hoặc ra quyết định, áp lực học tập, công việc, mạng xã hội trong một khoảng thời gian ngắn. Vì vậy, không ít người chỉ đang căng thẳng tạm thời chứ chưa thật sự mắc hội chứng overthinking. Hiện tượng này dường như có một nguyên nhân to lớn chính là sự ảnh hưởng từ mạng xã hội như các clip, bài đăng về overthinking sai sự thật khiến nhiều người tự nhận và tin rằng mình đang mắc phải, bên cạnh đó, còn có sự khác biệt giữa “suy nghĩ nhiều” và overthinking mà nhiều người rất dễ lầm tưởng. Theo tiến sĩ Tô Nhi A:“Ai cũng có thể bị overthinking nhưng đó không phải là tận thế. Khi suy nghĩ quá mức ảnh hưởng đến ăn, ngủ, học tập thì mới cần can thiệp.”, tức là không phải ai “suy nghĩ nhiều” thì cũng gọi là overthinking, nhưng chỉ khi  việc suy nghĩ đó thật sự ảnh hưởng nặng nề thì mới có thể xác nhận rằng mình bị overthinking.

Mặt khác, dù thường được xem là một thói quen tiêu cực, overthinking vẫn có những mặt tích cực nhất định nếu được kiểm soát hợp lý. Người suy nghĩ thái quá sẽ đôi khi có những nhận định đúng về vấn đề và đưa ra những quyết định phù hợp vì họ thường có xu hướng phân tích, cân nhắc kỹ càng. Hơn hết, họ là những người thấu hiểu và đồng cảm với mọi người, nhờ thường xuyên suy nghĩ về hành vi, lời nói và cảm xúc của mình, họ dễ đặt mình vào vị trí của người khác, biết lắng nghe và tôn trọng cảm xúc của những người xung quanh. Việc “overthinking” trong mọi vấn đề sẽ giúp họ có nhiều nhận xét ở các góc độ khác nhau từ đó mà học được cách cảm thông và trân trọng cảm xúc của mọi người. Nhưng quan trọng nhất, những “lợi ích” nhỏ nhoi của overthinking chỉ thật sự xuất hiện khi chúng ta biết cách dừng lại đúng lúc, dùng khả năng suy nghĩ sâu sắc để phân tích, chứ không để bị “mắc kẹt” trong nó.

Hiện nay, “overthinking” đang trở thành một vấn đề phổ biến trong giới trẻ. Nhiều người trẻ thường tự tạo áp lực cho bản thân bằng cách lo lắng quá nhiều về tương lai, sợ mắc sai lầm hoặc bị người khác đánh giá. Điều này không chỉ khiến họ mệt mỏi về tinh thần mà còn làm giảm hiệu quả học tập và công việc.Bài học nhận thức quan trọng là cần hiểu rằng không phải mọi điều trong cuộc sống đều có thể kiểm soát được, và suy nghĩ quá nhiều không giúp giải quyết vấn đề, mà chỉ khiến tâm trí thêm rối ren. Về hành động, mỗi người trẻ nên học cách buông bỏ những điều nhỏ nhặt, tập trung vào hiện tại, rèn luyện tư duy tích cực và cân bằng cảm xúc bằng việc đọc sách, thiền định hay chia sẻ với người đáng tin cậy

       Tóm lại, overthinking là một triệu chứng ngày càng phổ biến với giới trẻ trong xã hội hiện nay, nó ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc, năng suất học tập và chất lượng cuộc sống của con người. Điều quan trọng là ta phải học cách kiểm soát suy nghĩ để giữ tâm trí khỏe mạnh.Là học sinh thì chúng ta nên học cách sống đơn giản và không để những suy nghĩ tiêu cực chi phối từ đó tâm hồn sẽ nhẹ nhõm và bình yên hơn.