Quặn lòng con khi lúc chiều buông

Mẹ vẫn cõng trên lưng đời cơ cực

Thương mẹ suốt một đời tất bật

Thiếu niềm vui thừa thãi ưu tư.

Tương lai con làm tóc mẹ pha màu

Lưng còng xuống gánh đời con trẻ

Để xế chiều bóng nuôi hình lặng lẽ

Quạnh quẽ một mình...

Một mình mẹ mà thôi !!!

Con trưởng thành hồng má đỏ môi

Mẹ lụm cụm như con cò mò cá !

Con như cây tơ nõn nà phiến lá

Mẹ như hàng so đũa tàn bông !

Mẹ một đời cam phận dòng sông

Khi lớn - khi ròng - ngược - xuôi - vất vả ...

Mang phù sa bồi ruộng đời con.

(Trích Nghĩ về hoàng hôn mẹ, Phan Ngọc Thường Đoan, NXB Hội Nhà văn, 2009)                                                          

Chú thích: 

- Nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan tên thật là Nguyễn Thanh Bình, sinh năm 1955 tại Quảng Nam, nguyên quán ở Vĩnh Long. Hiện đang công tác tại báo Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, là Hội viên Hội Nhà văn Việt nam, Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh. Thơ Phan Ngọc Thường Đoan được bạn đọc yêu mến và biết đến từ những năm 90 của thế kỉ trước. Thơ chị là tiếng lòng của một người phụ nữ giàu tình cảm. Đọc thơ chị, người đọc nhận thấy có nhiều suy tư, trăn trở, những day dứt, chiêm nghiệm trước cuộc đời mà chị gửi gắm trong đó.

- Bài thơ “Nghĩ về hoàng hôn mẹ” được sáng tác và in trong tập thơ cùng tên vào năm 2009.

GỢI Ý: 

* Giới thiệu vấn đề nghị luận

* Triển khai vấn đề nghị luận:

- Nội dung: 

+ Bài thơ ca ngợi công ơn trời biển cũng như đức hy sinh thầm lặng mà người mẹ đã dành cho những đứa con mình: Cả cuộc đời mẹ đã chịu nhiều cơ cực, đắng cay vì tương lai của con. 

à Mẹ là người đã quên mình, đã hy sinh tất cả một cách thầm lặng cho con, vì con. Đó là vẻ đẹp truyền thống của những người mẹ, người phụ nữ Việt Nam.

+ Bài thơ còn là tiếng lòng đầy yêu thương, là lòng biết ơn chân thành của người con trước sự hy sinh cao cả của người mẹ

- Nghệ thuật:

+  Thể thơ tự do giúp nhà thơ bộc lộ tự nhiên cảm xúc của mình.

+ Sử dụng phong phú các biện pháp tu từ ẩn dụ, so sánh: Cõng trên lưng đời cơ cực, lưng gánh đời con trẻ, mang phù sa bồi ruộng đời con, mẹ như con cò mò cá, như so đũa tàn bông… nhấn mạnh nỗi vất vả, cơ cực và sự hy sinh hết mình vì con của mẹ.

+ Biện pháp đối lập giữa con và mẹ (Con: hồng má đỏ môi, nõn nà phiến lá >< mẹ lụm cụm, tàn bông) tô đậm sự hy sinh của mẹ vì con.

+ Ngôn ngữ giàu hình ảnh, trực tiếp bộc lộ cảm xúc; giọng thơ giàu cảm xúc với nhiều câu cảm thán, phép điệp cấu trúc..

* Kết thúc vấn đề nghị luận

- Khẳng định khái quát những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

- Nêu tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc cảm nghĩ sau khi đọc, thưởng thức bài thơ.