BÀI 8: HAI TAY XÂY DỰNG MỘT SƠN HÀ
(Tác giả Hồ Chí Minh và văn bản nghị luận)
ĐỌC GIÁ TRỊ CỦA TẬP "TRUYỆN VÀ KÍ" (Nguyễn Ái Quốc)
Câu 1 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định bố cục, nội dung và mối liên hệ giữa các phần trong văn bản.
Gợi ý:
Bố cục hai phần của VB 2 trích: Phần 1: Giá trị của tập Truyện và kí (Nguyễn Ái Quốc) nhìn từ nội dung tư tưởng; Phần 2: Giá trị của tập Truyện và kí (Nguyễn Ái Quốc) nhìn từ phong cách nghệ thuật.
Câu 2 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhận xét về ngôn ngữ nghị luận trong văn bản (biện pháp tu từ, cách sử dựng từ ngữ, câu khẳng định, phủ định,...).
Gợi ý:
|
Yếu tố ngôn ngữ nghị luận
|
Biểu hiện trong văn bản
|
Tác dụng
|
|
Biện pháp tu từ ẩn dụ
|
Trí tưởng tượng của người cầm bút nhờ ngọn gió lãng mạn mà được chắp cánh bay bổng,…
|
Thể hiện giá trị thẩm mĩ giàu tính lãng mạn trong hình tượng nghệ thuật của tập Truyện và kí.
|
|
Biện pháp liệt kê, trùng điệp
|
Hư cấu một cặp tình nhân thủ thỉ, một anh lính dõng tò mò, để lấy cớ tạo nên cảnh huống đả được đau nhất Khải Định, Va-ren cùng đồng bọn đáng ghét, là (tác giả) đều phải mơ cách mạng ngày đêm, ước mong cách mạng mãnh liệt, liên tưởng, tưởng tượng không ngừng về cách mạng,…
|
Đưa ra các bằng chứng phong phú, chọn lọc, đa dạng từ các tác phẩm trong tập Truyện và kí làm nổi bật nội dung cách mạng trong tập, nhằm tăng cường sức thuyết phục cho luận điểm.
|
|
Từ ngữ đặc sắc, giàu tính biểu cảm
|
“đả kích một cách chua cay”; “vạch trần bộ mặt gian ác”; “giáng một đòn đích đáng”
|
Từ ngữ chọn lọc, thể hiện tính chiến đấu mạnh mẽ trong tác phẩm Truyện và kí.
|
|
Sử dụng câu phủ định, khẳng định
|
– Chính người là một vị anh hùng dân tộc. Nhưng Người không nói đến mình, mà cảm phục Phan Bội Châu.
– Người suốt đời là tác giả của chỉ một đề tài: đấu tranh cách mạng.
– Dùng tiếng Pháp, người nắm ngôn ngữ Pháp vững vàng, sử dụng ngôn ngữ Pháp tế nhị.
|
Các kiểu câu khẳng định, phủ định nhấn mạnh sự phong phú và thống nhất, khả năng dung hoà các tính chất đối lập, tính nghệ thuật điêu luyện trong sử dụng ngôn ngữ (tiếng Pháp),…
|
Câu 3 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Dựa vào văn bản trên, bạn hãy nêu một số nét khái quát về giá trị cơ bản của tập Truyện và kí.
Gợi ý:
- Về giá trị nội dung, tư tưởng: Sáu tác phẩm truyện, kí trong tập sách nội dung đều cô đọng mà phong phú, kể chuyện khắp năm châu, trước hết là Việt Nam. Một mặt các tác phẩm “đả kích một cách chua cay – do đó rất mạnh mẽ – vào kẻ thù chính của cách mạng Việt Nam nói riêng và cách mạng thuộc địa nói chung, là đế quốc thực dân và bè lũ tay sai phong kiến”, mặt khác cũng “biểu dương tinh thần yêu nước của nhân dân ta, tự hào có một quốc sử “treo bao tấm gương đạo đức và dũng cảm, chí khí và tự tôn””.
- Về giá trị nghệ thuật, thẩm mĩ: Lối viết “vui, nhẹ, thoải mái, thoạt đọc như mạn đàm, phóng bút, mà chứa đựng một nội dung tư tưởng cao cả và sâu sắc, lại được viết dưới một hình thức văn nghệ dễ tiếp thụ, thấm thía, có một ý nghĩa giáo dục to lớn”. Hình thức đa dạng mà nhất quán, đậm “tính lãng mạn cách mạng” và “phóng khoáng”; “vốn kiến thức cổ kim, đông tây uyên bác”. Không phải chỉ kiến thức học vấn cao xa, mà cả những hiểu biết chi li hằng ngày; thâm nhập tư duy của người Pháp, sử dụng tiếng Pháp nhuần nhị, bút pháp châm biếm vừa mang phong cách cá nhân, vừa mang phong cách hài hước rất Pháp, rất hiện đại.
Câu 4 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu một số thao tác nghị luận trong văn bản và chỉ ra tác dụng của chúng đối với việc thể hiện giá trị nội dung, nghệ thuật của tập truyện, kí.
Gợi ý:
|
STT
|
Thao tác nghị luận
|
Một số ví dụ trong văn bản
|
|
1
|
Chứng minh
|
– Khi phác hoạ một chân dung vĩ đại và nên thơ như thế, với niềm tin ở tương lai huy hoàng, cũng như khi hư cấu một cặp tình nhân thủ thỉ, một anh lính dõng tò mò, để lấy cớ tạo nên những cảnh huống đả được đau nhất Khải Định, Va-ren cùng đồng bọn đáng ghét, là (tác giả) đều phải mơ cách mạng ngày đêm, ước mong cách mạng mãnh liệt, tưởng tượng không ngừng về cách mạng à Đưa bằng chứng để làm sáng tỏ giá trị tư tưởng của tập Truyện và kí.
– …
|
|
2
|
Bình luận
|
– Bên những câu chuyện dí dỏm hay chua chát tố cáo sắc bén những thủ đoạn cai trị khi tàn bạo, khi quỷ quyệt của thực dân, đây là một thứ ngụ ngôn cổ vũ và hướng dẫn đấu tranh không riêng gì ở nước ta, nhưng lại đậm đà hương vị đồng quê đất Việt à Thể hiện thái độ đề cao đối với giá trị của tập Truyện và kí.
– …
|
