Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) đánh giá nội dung, nghệ thuật của văn bản thơ sau:

Bài hát về cố hương

Tôi hát bài hát về cố hương tôi
Khi tất cả đã ngủ say
Dưới những vì sao ướt át
Và những ngọn gió hoang mê dại tìm về
[…]
Tôi hát bài hát về cố hương tôi
Trong ánh sáng đèn dầu

Ngọn đèn đó ông bà tôi để lại
Đẹp và buồn hơn tất cả những ngọn đèn
Thuở tôi vừa sinh ra
Mẹ đã đặt ngọn đèn trước mặt tôi
Để tôi nhìn mặt đèn mà biết buồn, biết yêu và biết khóc

Tôi hát bài hát về cố hương tôi
Bằng khúc ruột tôi đã chôn ở đó
Nó không tiêu tan
Nó thành con giun đất
Bò âm thầm dưới vại nước, bờ ao
[…]

Tôi hát, tôi hát bài ca về cố hương tôi
Trong những chiếc tiểu sành đang xếp bên lò gốm
Một mai đây tôi sẽ nằm trong đó
[…]

Tôi xin ở kiếp sau là một con chó nhỏ
Để canh giữ nỗi buồn – báu vật cố hương tôi./.

1991

          (Nguyễn Quang Thiều, Sự mất ngủ của lửa, NXB Văn học, Hà Nội, 1992, tr.83-85)

GỢI Ý: 

*  Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề cần nghị luận

* Thân bài: Nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

- Nội dung:

+ Suy cảm của nhân vật trữ tình về cố hương

++ Trong cảm nhận của nhân vật trữ tình “tôi”, cố hương gắn liền với những gì thanh bình (tất cả đã ngủ say), lãng mạn (vì sao ướt át) nhưng hoang sơ và lâu đời (những ngọn gió hoang mê dại)

++ Cố hương cũng là những gì gần gũi và thân thiết nhất (ánh sáng đèn dầu mà ông bà tôi để lại, khúc ruột tôi đã chôn, tiểu sành đang xếp bên lò gốm).

++ Đặc biệt, cố hương có một “nỗi buồn”- báu vật tinh thần cần được gìn giữ như bản sắc quê hương.

++ Đoạn trích thể hiện tình cảm yêu thương, gắn bó thiết tha đối với quê hương của nhân vật trữ tình- hiện thân của tác giả (chú ý: Điệp khúc (tôi hát bài hát về cố hương tôi), chi tiết có tính biểu tượng (bài hát) tượng trưng cho những suy cảm của “tôi” về cố hương và những hình ảnh gần gũi (ánh sáng đèn dầu, khúc ruột, giun đất vại nước, bờ ao…)

+ Giá trị văn hóa và triết lí nhân sinh.

++ Đoạn trích cho thấy giá trị văn hóa truyền thống của người dân Việt Nam: luôn hướng về quê hương- nơi chôn nhau cắt rốn; quê hương, trước hết chưa phải là những cái cao sang mà là những gì gần gũi, đời thường nhất; quê hương gắn liền với những phong tục tập quán, những sinh hoạt đời sống đã sâu rễ bền gốc (ví dụ: tục chôn nhau thai, …).

++ Đoạn trích thể hiện quan niệm của nhà thơ về đời sống: mỗi con người sinh ra, lớn lên, rồi khi chết cũng phải quay về với nơi chôn nhau cắt rốn; sự sống luôn luôn tái sinh không ngừng dưới những dạng tồn tại khác nhau.

+ Bài thơ cho thấy một sự am hiểu sâu sắc về cuộc sống và vẻ đẹp tâm hồn sẵn sàng cống hiến, hy sinh cho đất nước của người lính đảo.

- Nghệ thuật:

+ Thể thơ tự do, nhịp thơ biến đổi linh hoạt, lúc gấp gáp, mạnh mẽ, lúc chậm rãi, lắng sâu…

+ Hệ thống hình ảnh gần gũi, gợi cảm

+ Nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh, điệp cú pháp… được sử dụng một cách sáng tạo, độc đáo.

 * Đánh giá chung:

- Đoạn trích thể hiện những tình cảm yêu mến, gắn bó và những suy nghĩ của nhà thơ về cố hương.

- Đoạn trích cho thấy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc và những triết lí nhân sinh sâu sắc.