Đọc bài thơ và trả lời các câu hỏi:

MẸ (Nông Quang Khiêm*)

 Có lần

Con tập đi

Rơi xuống cầu thang

Mẹ ôm con vào lòng

Rơi nước mắt…

Có lần

Con cãi mẹ

Mẹ đánh đòn con

Rồi lặng lẽ quay đi

Lau nước mắt…

Có lần

Con trọ học xa

Hết tiền mà không dám hỏi mẹ

Cuối tháng con về

Mẹ đếm cho những đồng bạc lẻ

Như lẽ thường

Nước mắt mẹ rơi…

Có lần

Thấy áo mẹ sờn vai

Con tìm nhặt đồ nhựa

Gom tiền

Mua áo tặng mẹ

Mong thấy mẹ cười

Ai dè

Nước mắt mẹ rơi...

Có lần...

(In trong Cây cỏ và hoa, NXB Hội Nhà văn, năm 2021, tr.137-138)

* Nông Quang Khiêm sinh năm 1984, dân tộc Tày, quê tại xã Xuân Lai, tỉnh Yên Bái. Anh là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Một số tác phẩm tiêu biểu: Cánh diều tuổi thơ (2012), Cây cỏ và hoa (2021),...

Câu 1: Nêu căn cứ để xác định thể thơ của văn bản.

Câu 2: Văn bản viết về đề tài gì?

Câu 3: Nước mắt của người mẹ đã rơi trong hoàn cảnh nào?

Câu 4: Xác định dạng thức xuất hiện của chủ thể trữ tình.

Câu 5: Nêu ý nghĩa hình ảnh “áo mẹ sờn vai” trong câu thơ “Thấy áo mẹ sờn vai”?

Câu 6: Nhận xét của em về tình cảm của người con dành cho mẹ qua những dòng thơ sau:

Có lần

Thấy áo mẹ sờn vai

Con tìm nhặt đồ nhựa

Gom tiền

Mua áo tặng mẹ

Mong thấy mẹ cười

Ai dè

Nước mắt mẹ rơi...

Câu 7: Nêu chủ đề của văn bản và phân tích hai căn cứ để xác định chủ đề ấy?

Câu 8: Giọt nước mắt của người mẹ trong khổ thơ nào có ý nghĩa sâu sắc nhất đối với em? Vì sao?

GỢI Ý ĐÁP ÁN:

Câu 1: Nêu căn cứ để xác định thể thơ của văn bản.

- Số chữ trên một dòng thơ không đều nhau là căn cứ để xác định thơ tự do

Câu 2: Văn bản viết về đề tài gì?

- Đề tài: Tình mẫu tử

Câu 3: Nước mắt của người mẹ đã rơi trong hoàn cảnh nào?

Nước mắt mẹ rơi trong các hoàn cảnh:

+ Khi con tập đi bị té cầu thang

+ Khi con cãi mẹ và bị mẹ đánh

+ Khi con hết tiền, mẹ lặng lẽ cho con tiền

+  Khi con nhặt ve chai, mua quà tặng mẹ

Câu 4: Xác định dạng thức xuất hiện của chủ thể trữ tình.

- Chủ thể trữ tình xuất hiện trực tiếp qua đại từ nhân xưng “con”

Câu 5: Nêu ý nghĩa hình ảnh “áo mẹ sờn vai” trong câu thơ “Thấy áo mẹ sờn vai”?

+ Tả thực: Chiếc áo mẹ đã cũ, bạc màu theo thời gian

+ Ẩn dụ: Nói về sự vất vả, nhọc nhằn, hi sinh, tình yêu thương của mẹ dành cho con.  

Câu 6: Nhận xét của em về tình cảm của người con dành cho mẹ qua những dòng thơ sau:

Có lần

Thấy áo mẹ sờn vai

Con tìm nhặt đồ nhựa

Gom tiền

Mua áo tặng mẹ

Mong thấy mẹ cười

Ai dè

Nước mắt mẹ rơi..

- Người con có tình cảm chân thành, sâu sắc với mẹ. Khi nhận ra sự vất vả, hy sinh của mẹ, người con đã âm thầm tìm cách làm điều gì đó để mẹ vui – một hành động nhỏ nhưng chứa đựng sự yêu thương và lòng biết ơn sâu sắc. Điều đó cho thấy sự trưởng thành trong suy nghĩ và tình cảm của người con.

Câu 7: Nêu chủ đề của văn bản và phân tích hai căn cứ để xác định chủ đề ấy?

Chủ đề: Tình mẫu tử thiêng liêng, sâu sắc và cảm động.

- Căn cứ:

+ Căn cứ vào hình ảnh “nước mặt mẹ rơi” đươc lặp lại nhiều lần trong văn bản, những giọt nước mắt ấy thể hiện tình yêu thương của mẹ dành cho con và sự thấu hiểu, biết ơn của người con trước sự hy sinh của mẹ.

+ Căn cứ vào nhan đề “Mẹ”, nhan đề bài thơ ngắn gọn, đơn giản nhưng bao quát được vấn đề được gợi nhắc trong bài thơ.

Câu 8: Giọt nước mắt của người mẹ trong khổ thơ nào có ý nghĩa sâu sắc nhất đối với em? Vì sao?

- Giọt nước mắt trong khổ thơ (4) có ý nghĩa sâu sắc nhất với em. Bởi đó vừa là giọt nước mắt của sự xúc động, hạnh phúc khi thấy con mình trưởng thành, biết quan tâm, chăm sóc lại cho mẹ, vừa là giọt nước mắt của sự tự trách bản thân vì không lo cho con cuộc sống đủ đầy.