(Lược dẫn: Trong những tháng ngày ở lầu xanh Châu Thai của Bạc Bà, bạn đồng môn với Tú Bà,

Thúy Kiều may mắn gặp được Từ Hải, một bậc anh hùng cái thế, tài trí phi thường. Từ Hải chuộc nàng ra khỏi lầu xanh và cưới nàng về làm vợ chính thức. Từ Hải đã giúp Kiều báo ân, báo oán. Đến khi lập nên sự nghiệp vĩ đại: Triều đình riêng một góc trời - Gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà và vững chắc “Năm năm hùng cứ một phương hải tần” thì Từ Hải nghe lời khuyên của Thúy Kiều đã trúng kế “Chiêu an dụ hàng” hiểm độc của tên Tổng đốc trọng thần Hồ Tôn Hiển, bị hắn đánh úp khiến cho Từ Hải “chết đứng” giữa trận tiền một cách oan khốc.)

Đoạn trích sau đây nằm trong phần Gia biến và lưu lạc từ dòng 2597 - 2640 trong Truyện Kiều (Nguyễn Du)

Lệnh quan ai dám cãi lời,

Ép tình mới gán cho người thổ quan1 .

Ông tơ thực nhẽ đa đoan!

Xe tơ sao khéo vơ quàng, vơ xiên?

Kiệu hoa áp thẳng xuống thuyền,

Lá màn rủ thấp, ngọn đèn khêu cao .

Nàng càng ủ liễu, phai đào,

Trăm phần nào có phần nào phần tươi?

Đành thân cát dập, sóng vùi,

Cướp công cha mẹ, thiệt đời thông minh!

Chân trời mặt biển lênh đênh,

Nắm xương biết gửi tử sinh chốn nào!

Duyên đâu, ai dứt tơ đào2 ,

Nợ đâu, ai đã dắt vào tận tay?

Thân sao, thân đến thế này?

Còn ngày nào cũng dư ngày ấy thôi!

Đã không biết sống là vui,

Tấm thân nào biết thiệt thòi là thương!

Một mình cay đắng trăm đường,

Thôi thì nát ngọc tan vàng, thì thôi!

Mảnh trăng đã gác non đoài,

Một mình luống những đứng ngồi chưa xong.

[…]

Rằng: “Từ công hậu đãi ta,

Xét vì việc nước mà ra phụ lòng.

Giết chồng mà lại lấy chồng,

Mặt nào mà lại đứng trong cõi đời?

Thôi thì một thác cho rồi,

Tấm lòng phó mặc trên trời, dưới sông!”

Trông vời con nước3 mênh mông,

Đem mình gieo xuống giữa dòng Trường Giang

Thổ quan theo vớt vội vàng,

Thời đà đắm ngọc, chìm hương1 mất rồi!

Thương thay, cũng một kiếp người,

Hại thay, mang lấy sắc tài làm chi!

(Trích Truyện Kiều, Nhà xuất bản Văn hóa – thông tin, HN - 2006, tr.191-193)

Chú thích:

1.Thổ quan: Cũng như thổ tù, viên quan người ở bản thổ, có thể ở vùng dân tộc ít người.

2.Tơ đào: Cũng như tơ hồng. Câu này ý nói: Ai đã chia rẽ nhân duyên của mình, đối nghĩa với câu dưới: "Nợ đâu, ai đã giắt vào tận tay?". Nợ đây tức là việc "ép tình mới gán cho người thổ quan".

3.Con nước: Tiếng quen gọi của dân chài lưới để chỉ nước thủy triều lên xuống

Trả lời các câu hỏi:

Câu 1. Xác định sự kiện được kể trên đoạn trích?

Câu 2: Đoạn trích trên được thuật lại theo ngôi kể nào? Dựa vào đâu để bạn khẳng định như vây?

Câu 3: Kể tên các nhân vật xuất hiện trong đọan trích. Dấu hiệu nào cho em biết điều đó?

Câu 4: Liệt kê các lời thoại của nhân vật và cho biết tác dụng.

Câu 5: Cảm nhận của em về hai câu thơ sau:

“Thương thay, cũng một kiếp người,

Hại thay, mang lấy sắc tài làm chi!”

Câu 6: Dấu hiệu nào trong đoạn trích cho biết đây là truyện thơ Nôm bác học.